Thiên môn đông hay còn gọi là Thiên môn, Dây tóc tiên, Co sin sương là một loại dây leo. Cây được rất nhiều người yêu cây cảnh biết đến. Tuy nhiên từ lâu cha ông ta đã nghiên cứu và tìm ra rất nhiều tác dụng chữa bệnh của cây thuốc này.
- Tên tiếng Việt: Thiên môn, Dây tóc tiên, Co sin sương (Thái), Sùa sú tùng (Hmông), Mè mằn, Mằn săm (Tày), Dù mác siam (Dao)
- Tên khoa học: Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.
- Họ: Asparagaceae
Mô tả cây
Thiên môn đông là một loại dây leo, sống lâu năm. Dưới đất có rất nhiều rễ củ hình thoi mẫm. Thân mang nhiều cành 3 cạnh, dài nhọn, biến đổi, trông như lá.
Lá rất nhỏ trông như vẩy. Mùa hạ ở kẽ lá mọc hoa trắng nhỏ. Quả là một quả mọng màu đỏ khi chín.
B. Phân bố, thu hái và chế biến
Mọc hoang và được trồng ở khắp nơi trong nước ta, để lấy rễ. Có khi được trồng trong chậu để làm cảnh. Nhiều nhất ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Thanh Hoá, Bắc Thái, Nam Hà. Tại các nước khác cũng có: Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản.
Trồng vào tháng 2-3. Thu hoạch vào tháng 9- 10. Rễ củ hái về, tẩm nước cho mềm (có khi người ta đồ chín cho mềm) rổi rút bỏ lõi, thái mỏng phơi hay sấy khô. Chú ý khi tẩm nước đừng ngâm lâu quá, tác dụng sẽ kém. Vị lúc đầu ngọt, sau hơi đắng. Củ nào béo mẫm, vàng là tốt.
Thành phần hoá học
Trong thiên môn đông có asparagin là một axit amin có tinh thể hình trụ, ngậm một phân tử nước, đun tới 100°C thì mất phân tử nước, độ chảy 234°- 235°C, tan trong nước nóng, chỉ hơi tan trong nước lạnh, 1g tan trong 1,47ml nước 20°. Với nước sôi, asparagin có thể thuỷ phân để cho axit aspartic và amoniac.
Ngoài ra còn có chất nhầy. Có tài liệu nói còn có tinh bột, sacaroza. Các hoạt chất khác chưa rõ.
Công dụng của thiên môn đông
Chữa ho, lợi tiểu: Thuốc dùng trong nhân dân làm thuốc chữa ho, lợi tiểu tiện và chữa sốt, thuốc bổ. Liều dùng 10-15g một ngày dưới dạng thuốc sắc hoặc nấu thành cao.
Để làm đẹp da: Lấy 10 củ thiên môn tươi rửa sạch, lột vỏ, đập dập, bỏ lõi cho vào xoong cùng với 3 chén nước, đun lủa nhỏ trong vòng 30 phút. Sau đó để nguội nước, dùng rửa mặt. Phần bã củ chà nhẹ lên mặt, có tác dụng tẩy da chết. Thực hiện hằng ngày, liên tục trong 10-30 ngày sẽ thấy hiệu quả rõ rệt, dùng càng lâu càng tốt.
Mất ngủ buồn phiền tiền mãn kinh: Đông Y cho rằng, nguyên nhân của hội chứng mãn kinh là do thận khí suy kiệt, chức năng hai mạch xung – nhâm (gắn liền với chức năng sinh sản ở nữ giới) suy thoái, lão hóa. Điều này khiến âm – dương trong cơ thể phụ nữ mãn kinh mất cân bằng, khí huyết không lưu thông, chức năng của tạng phủ kinh lạc rối loạn.
Thiên môn đông có khả năng điều trị các vấn đề này, đặc biệt là các triệu chứng bốc hỏa, buồn phiền mất ngủ.
Bài thuốc có Thiên môn đông
Cao tam tài: Thuốc bổ toàn thân, bổ tinh khí: Nhân sâm 4g, thiên môn đông l0g, thục địa l0g, nước 600ml. Sắc còn 200ml. Chia làm 3 lẩn uống trong ngày. Đông y quan niệm người (nhân), trời (thiên) và đất (địa) là một khối thống nhất và do đó là 3 yếu tố (tài) của vũ trụ. Nay gộp ba yếu tô’ đó trong 1 thang thuốc.
Lở mồm lâu năm: Thiên môn, mạch môn đều bỏ lõi, huyền sâm, cả 3 vị bằng nhau, tán nhỏ, luyện với mật, viên bằng hạt táo. Mỗi lần ngậm một viên.
Sâm Nhung Tố nữ:
Thiên môn đông kết hợp với Sâm tố nữ, Nhung hươu bắc cực, Nhân sâm, thảo dược Nữ Lang để làm ra sản phẩm Sâm nhung tố nữ Tuệ Linh. Đây là sản phẩm có nguồn gốc hoàn toàn từ thiên nhiên, hỗ trợ tăng cường nội tiết tố, bồi bổ nguyên khí, giúp làm đẹp da. Các thành phần trong Sâm Nhung Tố Nữ cũng đã được nghiên cứu khoa học đầy đủ rồi chiết xuất theo một tỉ lệ hợp lý được kiểm soát nghiêm ngặt, từ đó mới thành sản phẩm đưa ra thị trường.
Đọc đầy đủ: Thiên môn đông chữa bệnh gì ?
Ý kiến của bạn