Cây lạc tiên tây- Thư giãn an thần hiệu quả

Lạc tiên tây là loài cây bản địa ở châu Mỹ, có nguồn gốc ở Peru – năm 1569 người Tây Ban Nha phát hiện ra nó. Hiện nay, lạc tiên tây được tìm thấy ở khắp Đông Nam Á và châu Âu. Cây được biết đến loại thảo dược giúp thư giãn, giảm căng thẳng và giúp ngủ ngon.

Cây lạc tiên tây- mô tả

Cây lạc tiên tây (Passifiora incarnata) là một loài trong chi Lạc tiên (Passiflora) còn gọi là chanh dây hay chanh leo, phát triển ở ôn đới Bắc Mỹ. Phần lớn các loài lạc tiên được tìm thấy ở vùng nhiệt đới Hoa Kỳ. Có khoảng 20 loài có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới châu Á.

Lạc tiên tây thường biết đến tên Tây phiên liên, cũng có nơi gọi là mắc mát, mát mát, lạc tiên hoa tía. Cây có các hoa lớn với các nhụy và nhị hoa to.

Dây là một loài dây leo sống lâu năm lớn nhanh với thân bò leo. cây trưởng thành có thân dài đến hơn 9m. Cây mọc leo nhờ tua cuốn, dài tới 5-6m, có lông. Lá đơn, màu lục dẹp, có cuống với hai tuyến mật, thường là kép chân vịt, chia ra 3 và 5 thuỳ hình ngọn giáo, dài 6-10cm, rộng 9-15cm. Hoa ở nách lá, trên cuống dài, đơn, màu xanh nhạt đến xanh da trời, rộng 6-8cm. Hoa lạc tiên tây có vẻ đẹp ấn tượng nhờ cấu trúc phức tạp như sau:

• Ðài gồm 5 lá đài, cong dạng chén.
• Tràng gồm 5 cánh hoa có thêm một vòng tràng phụ gồm các sợi có màu tía ở gốc, trắng ở giữa, lam ở đỉnh, xếp thành 4 dãy đan xen.
• Nhị 5, có bao phấn to màu da cam, dạng trứng chứa lớp thịt vàng trong có nhiều hạt đen.

Quả của cây lạc tiên tây có kích thước to hơn quả trứng gà, được chứa đầy những hạt màu đen trong màng màu vàng cam, có vị chua ngọt. Tầm khoảng 20 loài thuộc chi lạc tiên được trồng ở vùng nhiệt đới để ăn quả.

Lạc tiên tây – Loài cây giúp thư giãn, an thần

Tại một số khu vực, toàn bộ cây lạc tiên tây tươi hay khô đã từng được sử dụng như là một loại thảo dược làm an thần và điều trị chứng mất ngủ. Lá và thân cây phơi khô, thái nhỏ thường được dùng ở châu Âu để trộn lẫn với lá chè để uống. Một loại kẹo cao su có tác dụng an thần cũng đã từng được sản xuất từ lạc tiên tây.

Tây y sử dụng lạc tiên tây để hỗ trợ ngủ ngon và an thần nhẹ nhàng để giảm căng thẳng thần kinh. Ở châu Âu, lạc tiên tây kết hợp với táo gai và nữ lang, được sử dụng để trị rối loạn tiêu hóa và giải tỏa stress đồng thời dùng làm trà an thần cho trẻ em.

Cây Lạc tiên tây có chứa nhiều flavonoid (tập trung chủ yếu ở lá cây) với tác dụng chống oxy hoá, góp phần vào các phản ứng chống lo âu. Bên cạnh đó, lạc tiên tây cũng chứa các hợp chất alkaloid, các chất đắng có trong nhiều loại cây thuốc chữa bệnh khác.

Theo các nghiên cứu, chiết xuất từ hoa, lá, thân và trái cây lạc tiên tây đều được sử dụng để chống lại sự lo lắng và mất ngủ. Cơ chế tác dụng lên tâm lý của lạc tiên tây hiện chưa được biết chính xác, có thể là do nó giúp làm tăng lượng GABA (chất ức chế dẫn truyền thần kinh; có tác dụng thư giãn, an thần).

Các nghiên cứu trên động vật thí nghiệm sơ bộ giúp chứng minh giả thuyết rằng chiết xuất lạc tiên tây có tác dụng chống lo âu và tác dụng an thần. Để khẳng định các tác dụng này, cần phải nghiên cứu trên lâm sàng nữa. Trong một nghiên cứu lâm sàng trên 32 người bị lo âu, chia thành 2 nhóm: Nhóm 1(16 người): Uống 45 giọt/ngày nước chiết xuất lạc tiên tây cùng với 1 viên placebo; nhóm 2 (16 người) hoặc 1 viên thuốc placebo cộng với oxazepam 30mg/ngày (một loại thuốc tương tự diazepam). Trong suốt 1 tháng, cả hai nhóm đều thấy giảm sự lo lắng, tình trạng ngủ được tương tự nhau; tuy nhiên, nhóm 1 ít có sự suy giảm về hiệu suất công việc.

Ngoài ra, lạc tiên tây có thể kết hợp với các dược liệu khác để điều trị các chứng rối loạn tâm thần, động kinh, loạn nhịp tim, tăng huyết áp, hỗ trợ cai nghiện ma túy.

Cách dùng lạc tiên tây

Sắc nước uống

Cây lạc tiên tây thu hái về lấy phần thân lá cắt khúc và phơi khô dùng để nấu trà sắc nước uống như sau lấy lượng lạc tiên tây vừa đủ đun sắc với nước trong tầm 15 20 phút như các loại thuốc sắc khác. Uống ngày 3 lần và dùng nước đun uống trong ngày. Tác dụng giúp thư giãn, giảm lo âu, ngủ ngon giấc.

Trà thảo dược

Ngoài ra hoa lạc tiên còn có thể dùng để làm trà thảo được khi kết hợp với hoa cúc khô, hoa oải hương khô, cam thảo khô, cỏ roi ngựa khô, quả tầm xuân khô lượng bằng nhau, trộn đều. Mỗi lần dùng 1 muỗng canh hỗn hợp, hãm với nước sôi và thưởng thức. Tác dụng giúp thư giãn rất hiệu quả.

Trên thế giới còn chiết xuất lạc tiên tây đươi dạng chế phẩm viên như là viên thực phẩm chức năng. Viên chứa 350mg chiết xuất lạc tiên tây, có thể kết hợp cùng dược liệu khác. Ngày uống 1 – 2 lần, mỗi lần 1 viên. Và cũng có nơi tạo chiết xuất dạng tinh dầu hoa lạc tiên tây. Mỗi lần dùng 1 – 2ml, mỗi ngày dùng 2 – 3 lần; thường kết hợp với hoa bia hoặc tía tô đất.

Lưu ý:

Một số người cảm thấy buồn ngủ và có cảm giác chóng mặt khi sử dụng lạc tiên tây. Nó có thể làm tăng tác dụng quá mức của thuốc an thần.

Chất Alkaloids trong lạc tiên tây có thể gây kích thích tử cung, vì vậy không nên dùng trong thời kỳ mang thai.

Lạc tiên tây cũng có thể làm tăng hoạt tính hoặc tương tác với thuốc chống đông hay các phương pháp làm loãng máu.

Cần chú ý khi sử dụng lạc tiên tây và có tư vấn cụ thể từ bác sĩ có chuyên môn.

Phân biệt cây lạc tiên tây với các cây cùng loài lạc tiên

Loài lạc tiên- Passifloraceae có nhiều cây nhưng được biết đến với các cây như cây lạc tiên tây – (Passifiora incarnata), cây lạc tiên Passiflora foetida L, cây lạc tiên cảnh -Passiflora caerulea L có hoa và tính chất có giống nhau đôi chút, cụ thể như sau:

Lạc tiên tây (Passifiora incarnata)

Còn có tên gọi khác là cây chanh dây hay chanh leo tuy nhiên cũng cần phải hiểu nó khác với cây chanh leo ở nước ta hay dùng để uống giải khát.

Tuy tên gọi có chữ “chanh”, nhưng nó không có quan hệ họ hàng gì với các loài chanh trong chi Cam chanh (Citrus spp.) và cũng khác với Chanh Dây (Passiflora edulis) cùng họ

Lạc tiên- Passiflora foetida L

Cũng có tên gọi khác là cây lạc hay cây nhãn lồng, cũng cần phải hiểu cây này khác với cây lạc cho củ để ăn và cây nhãn lồng một giống cây ở tỉnh Hưng Yên nước ta.

Đây là cây dùng để làm thuốc chủ trong đông y. Bên cạnh tác dụng an thần cây còn có tác dụng khác như:

• điều trị suy nhược thần kinh, tim hồi hộp
• trị đau bụng do táo bón
• trị ho di phế nhiệt
• trị phù thững, bạch trọc

Xem chi tiết: Cây lạc tiên

Lạc tiên cảnh- Passiflora caerulea L

Cây được dùng trị phong nhiệt đau đầu: mũi tắc không thông được nước mũi. Ở Vân Nam (Trung Quốc) rễ, dây quả dùng trị phong thấp đau xương, đau bệnh sa và đau bụng kinh; dùng ngoài bó gãy xương. Cụ thể từng phần cảu cây được sử dụng như sau:

• Quả cây lạc tiên cảnh này có thể ăn được, nhưng vị nó khá nhạt.
• Hoa pha trà với công dụng làm giảm căng thẳng và lo lắng
• Thân lá được thu hoạch về phơi khô dùng để nấu trà uống được sử dụng làm thuốc để giảm chứng mất ngủ và cho giấc ngủ sâu, yên tĩnh.

Xem chi tiết: Cây lạc tiên cảnh công dụng và cách dùng

Chanh Dây (Passiflora edulis)

Chanh leo giàu dinh dưỡng với hàm lượng vitamin A cao rất tốt cho da, thị lực và hệ miễn dịch. Ngoài ra, chanh leo cũng chứa phốt pho, niacin và vitamin B6 giúp cơ thể khỏe mạnh. Dây là quả dùng phổ biến trong giải khát ở nước ta. Cơm quả dùng làm sinh tố chanh leo.

Quả hình tròn hoặc oval, khi chín có màu vàng hoặc đỏ tía đậm, nhiều nước, có nhiều hạt, Hương vị thơm mát đặc trưng.

Kết

Cây lạc tiên tây là loài cây không chỉ cho hoa làm cảnh mà còn có tác dụng thư giãn an thần rất hiệu quả. Lạc tiên tây xuất hiện chủ yếu ở các vùng nước ở châu âu. Còn ở Việt nam ta hay sử dụng cây lạc tiên với tên gọi khác là cây chùm bao, nhãn lồng để điều trị chứng mất ngủ.

Tại nhà thuốc đông y phú vân, cây lạc tiên được thu hái từ chính vùng đất Hòa bình, thu mua do chính bà con đồng bào nơi đây hái về và chế biến thành vị thuốc. Bác sĩ Vũ Công Phú với kinh nghiệm lâu năm trong nghề thuốc đông y, trực tiếp bốc thuốc kê thuốc.

Đông y Phú vân có chiết xuất lạc tiên dưới dạng cao tiện cho bạn sử dụng. Để mua cao lạc tiên bạn có thể xem chi tiết: Cao lạc tiên và công dụng chữa mất ngủ tuyệt vời .