Mãn kinh theo cách nhìn của Đông y

Trong Đông y không có khái niệm thời kỳ mãn kinh, tiền mãn kinh. Tuy nhiên giai đoạn mãn kinh ở phụ nữ được đông y gọi với tên khác là tắt kinh hay tuyệt kinh.

Chứng mãn kinh được nhắc đến qua các chứng bệnh: tuyệt kinh tiền hậu chư chứng, tâm quý, huyễn vận, tạng táo, uất chứng, nguyệt kinh quá đa…

Cụ thể quá trình biến đổi sinh lý và độ tuổi mãn kinh ở phụ nữ được nhắc trong cuốn Nội Kinh – bộ sách lý luận kinh điển của Đông y với trích đoạn như sau:

Con gái 7 tuổi thì Thận khí đầy đủ, răng thay tóc dài. Hai lần 7 (14 tuổi) thì thiên quý đến, Nhâm mạch thông, Thái xung mạch thịnh, kinh nguyệt đúng kỳ xuống nên mới có con. Đến năm ba bẩy (21 tuổi), Thận khí điều hòa, chân nha mọc hết. Đến năm bốn bẩy (28 tuổi), gân xương đều bền rắn, tóc dài hết mực, thân thể khỏe mạnh. Đến năm năm bẩy (35 tuổi), Dương minh mạch suy, vẻ mặt bắt đầu khô khan, tóc bắt đầu rụng. Đến năm sáu bẩy (42 tuổi), mạch của ba kinh dương suy kém ở trên, vẻ mặt khô khan hẳn, tóc bạc. Đến năm bẩy bẩy (49 tuổi), Nhâm mạch hư, Thái xung mạch kém sút, thiên quý hết, địa đạo không thông, cho nên thân thể hao mòn mà không có con.

Đoạn văn trình bày một cách khái quát quá trình sinh trưởng, phát dục, thành thục và thoái hóa chức năng sinh sản ở nữ giới. Nhấn mạnh mối quan hệ giữa quá trình đó, với tạng thận, thiên quý và 2 mạch xung, nhâm.

Cũng theo đó, cách nhìn của đông y thì nguyên nhân chủ yếu dẫn tới hội chứng mãn kinh là do thận khí suy kiệt, chức năng của 2 mạch xung và nhâm (gắn liền với chức năng sinh sản ở nữ giới) đã suy thoái, khiến âm – dương mất cân bằng khí huyết không điều hòa, chức năng tạng phủ kinh lạc bị rối loạn gây nên.

Bài thuốc đông y cho phụ nữ mãn kinh

Để điều trị những rối loạn tiền mãn kinh, một số bài thuốc thường dùng tùy thể bệnh là thận âm hư, thận dương hư hay huyết ứ đàm trệ.

Bài thuốc chữa chứng âm hư nội nhiệt (Bốc hỏa)

Biểu hiện: Kinh nguyệt đến sớm, lượng ít hoặc trễ, ra nhiều hoặc tắt kinh đột ngột, đau đầu chóng mặt, hoa mắt, nóng bừng ra mồ hôi, miệng khô táo bón, lưng gối nhức mỏi, lưỡi đỏ rêu ít, mạch tế sác.

Trị: Tư âm, thanh nhiệt

Bài thuốc: sinh địa, thục địa, đơn bì, phục linh, trạch tả, hoàng bá, tri mẫu, địa cốt bì mỗi vị 12g; sơn thù nhục 10g; sinh long cốt, sinh mẫu địa, qui bản (sắc trước) mỗi vị 20g. Sắc uống ngày 1 thang.

Tìm hiểu về:  Hiện tượng bốc hỏa tuổi mãn kinh

Bài thuốc chữa chứng âm hư can vượng

Biểu hiện: Kinh nguyệt rối loạn, tính tình bứt rứt, nóng nảy, dễ cáu gắt, mắt khô, chóng mặt, đau đầu, ngực sườn đau tức, chân tay run, tê rần hoặc cảm giác kiến bò, lưỡi ria đỏ, mạch huyền sác.

Trị : tư thận, bình can, tiềm dương.

Bài thuốc: sinh địa 16g, hoài sơn, sơn thù, đơn bì, bạch linh, trạch tả, kỷ tử, hạ khô thảo mỗi vị 12g, cúc hoa, sài hồ (sao dấm), câu đằng mỗi vị 10g, bạch thược 20g. Sắc uống ngày 1 thang. Nếu mất ngủ gia táo nhân (sao) 20g, bá tử nhân 10g, dạ giao đằng 10g.

Bài thuốc chữa chứng tâm thận bất giao

Biểu hiện: Rối loạn kinh nguyệt người nóng ra mồ hôi, hồi hộp, hay quên, mất ngủ, ngủ hay mộng, tư tưởng không tập trung, hay buồn vô cớ, lưỡi thon đỏ ít rêu.

Trị: tư âm, giáng hỏa, giao thông tâm thận

Bài thuốc: sinh địa, thục địa đơn bì, phục thần, bạch linh, bạch thược, mạch môn, thạch xương bồ mỗi vị 12g, ngũ vị tử, viễn trí, hoàng liên, cam thảo mỗi vị 4g, táo nhân (sao) 20g, đại táo 3 quả. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc chữa thể thận dương hư

Biểu hiện: Kinh nguyệt ra nhiều hoặc đến sớm, người mập, chân tay lạnh, mệt mỏi hoặc phù, tiểu trong, lưỡi trắng nhợt, rêu trắng mạch trầm nhược.

Tri: Ôn bổ thận dương

Bài thuốc: thục địa, hoài sơn, sơn thù, đơn bì, bạch linh, trạch tả đều 12g; phụ tử (chế), quế nhục mỗi vị 4g. Sắc uống ngày 1 thang.

Bài thuốc này còn có gia giảm như sau tùy vào các chứng biểu hiện của tiền mãn kinh:

• Nếu mệt mỏi, kém ăn gia đẳng sâm, bạch truật mỗi vị 10g.
• Nếu ngủ ít gia táo nhân (sao) 20g, bá tử nhân 10g.
• Nếu chân phù gia xa tiền tử, trư linh, bạch mao căn đều 12g.
• Nếu kinh nguyệt kéo dài, uống thêm tam thất bột 1-2g hoặc a giao 6g hòa cùng nước thuốc uống.

Bài thuốc chữa thể huyết ứ đàm trệ

Biểu hiện: Phụ nữ sắp hết kinh người mập, lên cân, tinh thần mệt mỏi, bứt rứt, chân tay nặng nề hoặc tê dại, đầu nặng, ngực đau, hồi hộp mất ngủ, lưỡi bệu rêu dày, mạch trầm hoạt.

Trị: Huyệt huyết trừ đàm

Bài thuốc: đương qui, sinh địa, đào nhân, sài hồ, xích thược, ngưu tất, bạch linh mỗi vị 12g; xuyên khung, hồng hoa, chỉ xác, sơn tra, trúc nhự, trần bì mỗi vị 10g; hoàng kỳ (sống) 30g, cam thảo 3g. Sắc uống ngày 1 thang.

Đọc thêm về: Thuốc đông y cho phụ nữ tiền mãn kinh

Phụ nữ tiền mãn kinh hiện đại

Theo y học hiện đại, mãn kinh xuất hiện ở phụ nữ tuổi 40- 50. Nó là thời điểm 12 tháng sau kì kinh cuối cùng của phụ nữ. Tức là từ kì kinh cuối cùng, trong 12 tháng tiếp theo, người phụ nữ không có chu kì kinh nào nữa. Ở giai đoạn này buồng trứng đã hoàn toàn ngừng hoạt động, không còn giải phóng trứng nữa.

Các biểu hiện ở giai đoạn này là: kinh nguyệt không đều, bốc hỏa; khô hạn; giảm ham muốn và sinh lý nữ, đổ mồ hôi, lão hóa da sớm, mất ngủ; khó ngủ;… làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, sắc đẹp và tuổi xuân của phụ nữ. Phụ nữ mãn kinh thường tìm đến sự hỗ trợ của các thực phẩm chức năng (chẳng hạn như Sâm nhung tố nữ Tuệ Linh) để vượt qua các triệu chứng khó chịu này.

I. Thông tin chung

Đặc điểm

Tên khoa học: Pueraria mirifica

Tên thường gọi: Sâm tố nữ, Sắn dây củ tròn…

Là loại thực vật thân leo. Lá hình chân vịt, bầu tròn. Hoa màu tím có nhiều cánh và mọc thành chùm dài. Củ bên ngoài có vỏ màu nâu, hình tròn hoặc bầu (trông khá giống với củ sắn dây nên được gọi là củ sắn dây tròn).

Cây Sâm tố nữ sau khi trồng xong sẽ được thu hoạch lấy củ để về chế biến làm thuốc hoặc đem bán cho giá trị kinh tế cao.

Phân bố

Sâm tố nữ được tìm thấy đầu tiên ở miền bắc và đông bắc Thái Lan. Sau đó được phát hiện thêm ở một số vùng khác trên khu vực Đông Nam Á.

Tại Việt Nam, cây được phân bố chủ yếu ở các tỉnh phía Tây Bắc Việt Nam như: Sơn La, Yên Bái, Tuyên Quang, Hòa Bình, Lai Châu…

Đặc biệt, do thành phần của Sâm Tố Nữ chứa nhiều hoạt chất tốt cho sức khỏe của chị em phụ nữ nên đã được một số đơn vị uy tín nhân giống trồng trên vài chục hecta theo tiêu chuẩn GACP-WHO tại Việt Nam. (Tham khảo: Vùng trồng sâm tố nữ ở Việt Nam)

Bộ phận thường được dùng

Hai bộ phận chứa nhiều hoạt chất và thường được dùng nhất đó là: Rễ và củ sâm tố nữ.

Thành phần hóa học

Bao gồm 17 loại phytoestrogen khác nhau và được chia thành các nhóm chính như isoflavonoids, coumestrans và chromenes. Trong đó 2 chất miroestrol và deoxymiroestrol thuộc nhóm chromenes chiếm tỉ lệ cao nhất và hiệu quả nhất.

II. Công dụng của Sâm Tố Nữ 

Sâm tố nữ từ lâu đã được biết đến với nhiều công trình nghiên cứu và ứng dụng trong việc chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp và sinh lý ở nữ giới. Dưới đây là 7 lợi ích nổi bật nhất của Sâm tố nữ mà đã được các chuyên gia đánh giá như sau:

Giúp giảm các triệu chứng tiền mãn kinh

Đối với nữ giới, estrogen đóng vai trò quan trọng giúp duy trì dáng vóc, cân bằng cảm xúc, điều hòa kinh nguyệt và ổn định các chức năng của buồng trứng, âm đạo…

Tuy nhiên, khi phụ nữ càng lớn tuổi hoặc trải qua quá trình sinh nở sớm thì lượng estrogen ngày càng suy giảm dẫn đến thiếu hụt nội tiết tố và gây ra các vấn đề như lão hóa sớm, bốc hỏa, mất ngủ hay cáu gắt… và nguy cơ tiền mãn kinh sớm hơn.

Sâm tố nữ được biết đến là loại thảo dược tự nhiên có chứa hoạt chất phytoestrogen (estrogen thực vật) cao gấp 10.000 lần phytoestrogen từ mầm đậu nành. Nhờ vậy, khi sử dụng Sâm tố nữ sẽ giúp tăng cường nội tiết tố estrogen an toàn cho nữ giới và làm giảm các triệu chứng của thời kỳ tiền mãn kinh gây ra.

Cải thiện triệu chứng khô âm đạo

Liên quan đến vấn đề hỗ trợ sức khỏe âm đạo của Sâm tố nữ đã có một vài nghiên cứu chỉ ra rằng: Sử dụng gel chứa thành phần Sâm tố nữ sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng mô, độ pH và màu sắc của âm đạo tốt hơn.

Tuy nhiên, những nghiên cứu này còn mang tính chất thử nghiệm và cần thêm thời gian xác thực so sánh với một số phương pháp điều trị thông thường hiện nay để xem có thực sự hiệu quả hơn không.

Phòng ngừa tình trạng loãng xương

Việc cung cấp không đủ lượng estrogen cho cơ thể nữ giới có thể sẽ dẫn đến tình trạng loãng xương và gãy xương đặc biệt ở độ tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh.

Theo một nghiên cứu ở trên động vật cho thấy việc bổ sung thêm những hoạt chất có trong thành phần của Sâm tố nữ có thể cải thiện những vấn đề liên quan đến xương khớp. Chúng có tác dụng bổ sung estrogen giúp làm điều hòa và cân bằng sản sinh các chất để phòng ngừa tình trạng loãng xương hiệu quả.

Đồng thời, một nghiên cứu khác trên chuột khi bị thiếu estrogen cũng đưa ra kết luận Sâm tố nữ có tác dụng tốt trong việc ngăn ngừa loãng xương. Giúp tăng cường mật độ xương, liên kết xương chắc hơn khi dùng ở mức liều lượng cao hơn.

Như vậy, với các kết quả của những nghiên cứu trên cho thấy đồng quan điểm về việc bổ sung Sâm tố nữ có thể ngăn ngừa tình trạng loãng xương do thiếu estrogen ở trên động vật. Còn tác dụng này có hiệu quả ở trên người không thì vẫn cần thêm các nghiên cứu bổ sung để đánh giá chính xác hơn.

Tác dụng chống oxy hóa sớm

Một số tác hại của việc cơ thể bị oxy hóa sớm như: con người dễ bị căng thẳng, các bộ phận dễ bị tổn thương khi gặp tác động từ bên ngoài hoặc có thể gây ra bệnh tật…

Trong một số nghiên cứu trên ống nghiệm cho thấy hoạt chất phytoestrogen có trong Sâm tố nữ đóng vai trò quan trọng liên quan đến việc bảo vệ và cải thiện chức năng chống oxy hóa trên cơ thể người.

Nghiên cứu này cũng được thực hiện trực tiếp trên chuột bị thiếu hụt estrogen sau khi được bổ sung phytoestrogen từ Sâm tố nữ tăng đáng kể hơn so với ở những con chuột bổ sung estrogen từ những phương pháp tổng hợp khác.

Ngăn ngừa bệnh ung thư

Một số nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng thành phần của Sâm Tố Nữ có tác dụng làm chậm sự phát triển các tế bào ung thu và khối u. Cụ thể như gây ức chế sự phát triển các tế bào liên quan đến ung thư vú.

Tuy nhiên, các nhà khoa học mới chỉ khẳng định những kết quả này được thử nghiệm trên động vật và trong ống nghiệm, còn trên cơ thể người chúng có tác dụng như vậy không thì cần thêm các nghiên cứu khác để xác thực hơn.

Phòng chống nguy cơ tim mạch

Nồng độ estrogen ngoài vai trò tạo ra đường cong quyến rũ cho người phụ nữ thì còn tham gia vào quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể. Khi lượng estrogen tăng cao hoặc giảm đều có tác động tích cực và tiêu cực như gây cholesterol tăng cao, tăng cân, nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch cao hơn.

Chính vì vậy, việc bổ sung các loại phytoestrogen có trong thành phần của Sâm tố nữ sẽ giúp cân bằng nồng độ estrogen cho nữ giới, bảo vệ sức khỏe tim mạch đặc biệt cho chị em trong độ tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh.

Cụ thể tác dụng này đã được các chuyên gia thực hiện nghiên cứu kéo dài trong khoảng thời gian 90 ngày ở trên thỏ và kéo dài 2 tháng trên 19 phụ nữ sau mãn kinh đều cho kết luận giống như trên.

Tăng cường sức khỏe não bộ

Một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hợp chất phytoestrogen có trong củ Sâm tố nữ có tác dụng bảo vệ chống lại các tổn thương cho não và hệ thần kinh được khỏe mạnh hơn.

Kết luận này được các nhà khoa học làm thử nghiệm trực tiếp trên những con chuột thiếu estrogen và được điều trị bằng hợp chất trong đó có chứa thành phần từ Sâm Tố Nữ. Kết quả cho thấy những con chuột được bổ sung các hợp chất này có sự thay đổi đáng kể về tinh thần và giảm căng thẳng trong mô não.

Chúng ta thường biết đến xạ đen với những cách chế biến: sắc nước, hãm nước uống như uống trà. Tuy nhiên ngoài 2 cách trên, nhiều người cũng ngâm rượu xạ đen để uống. Trong bài viết dưới đây, dongyphuvan.vn hôm nay sẽ gửi đến các bạn tất cả những thông tin xoay quanh chủ đề rượu ngâm xạ đen: Cách ngâm rượu cây xạ đen như nào? Sử dụng rượu ngâm xạ đen ra sao? Hãy tham khảo cách ngâm rượu cây xạ đen qua bài viết này nhé.

Cây xạ đen là cây gì?

Hình ảnh người Hòa Bình hái xạ đen

• Cây xạ đen còn có tên gọi: cây ung thư, cây đồng triều, cây bạch vạn hoa và cây bách giải, với mỗi vùng miền lại có một cách gọi khác nhau.
• Cây xạ đen thuộc loại thân leo và chúng thường mọc ở xung quanh những bụi cây lớn. Khi chặt dây của cây xạ đen thường chảy ra nhựa có màu đen và chỉ vài phút sau thân của cây xạ đen sẽ chuyển hẳn sang màu đen. Đây cũng mà một trong những nguyên nhân mà người ta gọi loại cây này là cây xạ đen.
• Hoa của cây xạ đen thường mọc ở những đầu cành và có màu trắng, quả cây xạ đen khi chín có màu vàng cam với từng chùm nhỏ.
• Trong các cây họ xạ thường có một số loại như sau: cây xạ đen, cây xạ vàng, cây xạ đỏ và cây xạ trắng và cây xạ cạn. Nhưng chúng ta thường bắt gặp nhất đó là cây xạ đen và cây xạ vàng.

Cây xạ đen khi còn tươi

Hình ảnh lá xạ đen khi còn tươi

• Lá cây xạ đen khá dày
• Lá có màu xanh đậm và có những sắc tím
• Thân cây xạ đen thường có màu sẫm nổi bật

Cây xạ đen khi đã sấy khô

Hình ảnh thân và lá xạ đen khô

• Xạ đen có mùi thơm nhẹ
• Lá xạ đen khá là dai và không bị vụn khi khô
• Thân xạ đen có mùi thơm và có màu đen nơi cắt khi thân cây tươi chảy ra

Xem thêm chi tiết: Hình ảnh nhận dạng cây xạ đen

Xạ đen có ngâm rượu được không?

Thân cây xạ đen phơi khô ngâm rượu

Cũng như những loại cây thuốc khác xạ đen cũng có thể dùng để ngâm rượu để uống. Nhưng khi dùng xạ đen để ngâm rượu thì khi uống có hiệu quả hay không còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người.

Bên cạnh đó, dùng xạ đen ngâm rượu cũng là cách giúp bảo quản thảo dược lâu dài, tránh hư hỏng, tiện lợi cho việc sử dụng hàng ngày mà không phải mất nhiều công đun, sắc hay hãm trà. Mặc dù rượu cây xạ đen có lợi cho sức khỏe nhưng các chuyên gia cho rằng, khi ngâm rượu thì các dược chất từ thảo dược đã hòa tan với rượu nên dược tính cũng sẽ giảm đi.

Công dụng của rượu ngâm xạ đen

Cây xạ đen có khả năng hỗ trợ chữa trị nhiều chứng bệnh từ thông thường cho đến nan y và hỗ trợ điều trị rất nhiều bệnh, dưới đây là một số tác dụng của xạ đen ngâm rượu:

Hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, ung bướu: Trong cây xạ đen có 2 thành phần hợp chất flavonoid và quinon, đây là 2 thành phần cực kỳ tốt của cây xạ đen có tác dụng tiêu diệt các tế bào ung thư và làm chậm đi quá trình hình thành và phát triển của các khối u.

Hỗ trợ điều trị bệnh huyết áp: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh và đưa ra kết luận xạ đen có thể điều trị bệnh huyết áp, giúp ổn định huyết áp khi sử dụng một cách thường xuyên

Hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ: Do cây xạ đen có tính hàn và vị hơi chát nên có thể điều trị rất tốt chứng mất ngủ và có thể giúp cải thiện được tình trạng mất ngủ, tăng tuần hoàn máu não cực kỳ hiệu quả. Ngoài ra cây xạ đen còn có tác dụng trong điều trị các chứng chóng mặt.

Hỗ trợ điều trị bệnh mỡ máu, tiểu đường: Một trong những đặc trưng của cây xạ đen là điều hòa đường huyết, giúp đường huyết ổn định, vì vậy bệnh nhân sử dụng cây xạ đen có thể điều trị bệnh tiểu đường.

Thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ chữa trị viêm sưng, và các bệnh ngoài da…

Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan:

• Ung thư gan
• Bệnh xơ gan:  giúp một số mô sẹo và mô xơ tại gan bị hạn hạn chế sự hình thành.
• Trị men gan cao: ạ đen có thể giúp kiểm soát được men gan trong cơ thể cực kỳ hiệu quả.
• Viêm gan A, B, C: Do trong cây xạ đen có độc tính nên có thể giúp kháng lại các loại virus do bệnh viêm gan gây ra.
• Tình trạng gan nhiễm mỡ: Đối với những người bệnh gan nhiễm mỡ sau khi sử dụng cây xạ đen thì tình trạng ức chế quá trình lipid giảm mạnh, điều này sẽ làm giảm đi tình trạng của bệnh một cách hiệu quả nhất.
• Giúp giải độc gan và làm mát gan: Do xạ đen là một loại thảo dược có công dụng làm mát gan cực kỳ hiệu quả và giúp cho cơ thể thanh nhiệt rất tốt. Cây xạ đen có thể loại bỏ đi những mụn xấu do tình trạng cơ thể bị nóng bên trong phát ra.

Xem đầy đủ: Những tác dụng của cây xạ đen được Y học chứng minh

Ngoài cách ngâm rượu thì người dùng có thể sử dụng xạ đen để sắc nước. Bạn có thể dùng xạ đen ở dạng tươi hoặc khô, sau đó rửa sạch và cho vào nồi đun kĩ để lấy nước uống hàng ngày. Xạ đen sắc nước được xem cách dùng hiệu quả cho người bệnh.

Cách ngâm rượu cây xạ đen Hòa Bình

Cách ngâm rượu thân xạ đen

Chuẩn bị nguyên liệu:

• Thân xạ đen: 0,5kg. Thân cây xạ đen thái thành các đoạn khoảng 3cm, rửa sạch và phơi khô.
• Đem xạ đen ngâm với nước muối loãng trong 30 phút rồi vớt ra để ráo.
• Cho xạ đen vào chảo và tiến hành sao vàng để tăng mùi thơm.
• Rượu nếp trắng ngon – 40 độ trở lên: 5 lít
• Bình ngâm rượu thủy tinh hoặc bình sứ có nắp đậy (Tuyệt đối không dùng bình nhựa hoặc bình kim loại để ngâm)

Cách ngâm rượu

• Trước khi cho xạ đen vào ngâm nên tráng qua 1 lượt bình ngâm với 1 chút rượu
• Cho xạ đen vào bình thủy tinh hoặc bình gốm rồi đổ ngập rượu.
• Đậy kín nắp bình và đặt nơi khô ráo, thoáng mát.
• Thời gian ngâm trung bình từ 1-3 tháng (có thể đem hạ thổ),  khi rượu chuyển sang màu vàng đậm là có thể dùng được.

Cách dùng

Mùi vị: Rượu xạ đen có màu nâu sẫm, vị thơm. Rượu xạ đen có mùi thơm đặc trưng, mùi vị không kém các loại rượu đặc sản khác như rượu táo mèo, rượu ba kích, rượu đinh lăng…. sử dụng rất thích.

Mỗi ngày dùng từ 1-2 lần, mỗi lần 20ml. Không nên dùng quá 50ml rượu/ ngày

Cách ngâm rượu quả xạ đen

Chuẩn bị nguyên liệu

• Quả xạ đen: 2 kg, chọn những quả đã chín, không thối hỏng
• Rượu : 5 lít ( rượu nếp trắng 40-45 độ là hợp lý và ngon nhất)
• Bình thủy tinh hoặc bình sứ có nắp đậy

Cách làm

• Quả xạ đen đã chuẩn bị đem rửa sạch rồi hong khô nước
• Trước khi bỏ quả xạ đen vào bình, nên tráng qua bình 1 lượt rượu
• Đậy nắp bình cẩn thận và để nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp
• Ngâm khoảng 3-4 tháng là có thể dùng được

Cách dùng

• Mỗi ngày uống 1-2 ly bé sau bữa ăn khoảng 30 phút nên uống vào buổi tối
• Không nên lạm dụng có thể gây ra tác dụng phụ và ảnh hưởng đến sức khỏe

Lưu ý khi ngâm rượu cây xạ đen

Cây xạ đen không phải là một vị thuốc chuyên sử dụng để ngâm rượu như các vị thuốc khác mà xạ đen là một vị thuốc dùng đun uống để điều trị bệnh vì vậy không nên lạm dụng cây xạ đen để ngâm rượu.

Cây xạ đen chỉ phát huy tốt nhất công dụng nếu sử dụng đúng liều lượng, đúng bệnh và nhất là nếu dùng sắc uống.

Khi sử dụng cây xạ đen để ngâm rượu các bạn chỉ nên sử dụng thân và quả xạ đen, không nên dùng lá xạ đen để ngâm rượu bởi đây là kinh nghiệm của người vùng cao.

Ngâm rượu cây xạ đen thường không được áp dụng cho người bị bệnh ung thư vì bản chất của ung thư là nên kiêng rượu. Tuy vậy cây xạ đen cũng có nhiều công dụng khác không chỉ là trong việc hỗ trợ điều trị ung thư.

Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ tuyệt đối không nên sử dụng. Người mắc bệnh ung thư cũng không nên dùng xạ đen ngâm rượu vì cách dùng này có dược tính thấp, sẽ không đạt hiệu quả như mong muốn.

Những chú ý khi sử dụng cây xạ đen

• Xạ đen rất tốt cho sức khỏe, điều này không thể chói cãi, tuy nhiên, xạ đen không phải là thân dược chính vì vậy, loại thảo dược này không phải là thuốc chữa bách bệnh , nó chỉ có tác dụng với một số bệnh. Nên chúng ta không nên quá lạm dụng. Trước khi dùng nên tham khảo ý kiến thầy thuốc để đạt được hiệu quả tốt nhất khi sử dụng.
• Trước khi dùng nên loại bỏ những cây dại, và chế biến theo đúng quy định, phương pháp để phòng tránh ngộ độc cũng như gặp phải tác dụng phụ khi sử dụng
• Khi sử dụng phải đúng liều lượng, theo chỉ dẫn của bác sĩ
• Trong khi sử dụng thảo dược xạ đen nên tránh: Sử dụng chất kích thích, tránh sử dụng bia rượu, thuốc lá bởi những chất này khi kết hợp với xạ đen, sẽ làm mất tác dụng của cây thuốc.
• Xạ đen vốn có vị đắng chát nên thời gian đầu mới sử dụng có thể thấy rất khó uống, người dùng có thể pha loãng với nước lọc thông thường để giảm vị đắng của xạ đen đi. Tuy nhiên, sau một thời gian đã dùng quen thì nên uống nước xạ đen nguyên chất để đảm bảo hiệu quả chữa bệnh.
• Không dùng cho phụ nữ có thai: dùng xạ đen cho phụ nữ có thai phải hết sức cẩn trọng, chỉ dùng trong trường hợp được bác sỹ chỉ định

Trên đây là chia sẻ tỉ mỉ về cách ngâm rượu xạ đen. Nếu bạn có nhu cầu mua xạ đen ngâm rượu hay mua cao xạ đen, bạn có thể  liên hệ với phòng khám đông y Phú Vân  để được tư vấn hỗ trợ về khám chữa bệnh và cách bốc thuốc bạn vui lòng liên hệ tới số hotline: 0397.387.114 hoặc 0912.040.918 để được Bác sĩ tư vấn trực tiếp.

Hình ảnh cây xạ đen

1. Cây xạ đen là gì

• Cây xạ đen còn được gọi là cây dây gối, quả nâu, dân tộc Mường gọi là cây ung thư. Khi chặt dậy của cây xạ đen thường chảy ra nhựa có màu đen và chỉ vài phút sau thân của cây xạ đen sẽ chuyển hẳn sang màu đen. Đây cũng mà một trong những nguyên nhân mà người ta gọi loại cây này là cây xạ đen.
• Tên khoa học gọi là Celastrus hindsu Benth
• Cành tròn , lúc non có màu xám nhạt, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh.
• Hoa của cây xạ đen thường mọc ở những đầu cành và có màu trắng, quả cây xạ đen khi chín có màu vàng cam với từng chùm nhỏ.
• Cây xạ đen lá dày hơn so với các loại xạ khác và lá có màu xanh đậm hơn và có những sắc tím, thân của cây xạ đen thường có màu sẫm nổi bật.
• Cây xạ đen khi phơi khô thường có mùi thơm nhẹ và lá cũng không dòn và vụn nát như các loại xạ khác, thân cây xạ đen có mùi thơm nhẹ và có màu đen khi vẫn còn nhựa của cây chảy ra.

>> Xem đầy đủ: Hình dạng cây xạ đen

2. Thành phần trong cây xạ đen

Trong một số nghiên cứu cho rằng, Cây xạ đen có chứa khá nhiều hoạt chất quý và hỗ trợ điều trị ung thư tốt cho người bệnh cụ thể như:

Hoạt chất Flavonoid: Đây là một trong những hoạt chất có vai trò ngăn ngừa các tế bào ung thư rất hiệu quả. Do khi những chất này được đưa vào trong cơ thẻ chúng sẽ trở thành một chất có khả năng chống oxy hóa, giúp trung hòa các phân tử chứa oxy hóa phản ứng mạnh và ngăn ngừa các phân tử gây hại cho cơ thể. Không chỉ vậy, chất Flavonoid còn có khả năng làm tiêu diệt các virut, vi khuẩn gây bệnh, giúp bảo vệ hệ thống miễn dịch và kiểm soát sự viêm nhiễm bên trong các bộ phận.

Chất Saponin Triterbenoid: Hoạt chất này có tác dụng và công dụng tương tự như các chất Saponin có chứa trong thành phần của các loại cây Nhân sâm, Đinh Lăng… Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh chúng có tác dụng trong việc ngăn ngừa và giảm các cholesterol xấu trong máu, gây ra các nguy cơ ung thư, tái tạo tế bào gốc, phòng ngừa các di căn tế bào ung thư tới các cơ quan khác. Đồng thời có tác dụng làm tăng cường sức khỏe của xương và kích thích hệ miễn dịch.

Hoạt chất Quinon: Quinon trong cây xạ đen có khả năng làm cho tế bào ung bướu dễ hóa lỏng để bài tiết ra khỏi cơ thể. Đặc biệt quinon được kết hợp với Flavonoid sẽ giúp đào thải, loại bỏ các tế bào ung bướu hiệu quả nhanh hơn.

Chính nhờ có nhiều hoạt chất tốt và quý như trên, cho nên cây xạ đen có nhiều tác dụng tốt và có thể hỗ trợ bệnh được cho con người.

3. 10 tác dụng của cây xạ đen

Trong công trình nghiên cứu của Giáo Sư Lê Thế Trung về tác dụng điều trị bệnh của cây xạ đen đã phát hiện ra nhiều công dụng từ cây thuốc này. Công trình nghiên cứu này đã được y học công nhận, đưa cây xạ đen vào danh sách thuốc quý điều trị cho nhiều bệnh nhân khác nhau. Theo kinh nghiệm gần 20 năm trong ngành, cùng với tài liệu nghiên cứu của Giáo Sư Lê Thế Trung, tôi xin liệt kê 10 tác dụng tiêu biểu của cây xạ đen.

Cây xạ đen là loại thảo dược quý nổi tiếng của vùng núi cao Hòa Bình, chúng được biết đến với công dụng nổi bật là hỗ trợ điều trị ung thư. Bạn biết gì về cây này, hãy cùng Đông Y Phú Vân giới thiệu cây thuốc quý xạ đen địa chỉ bán uy tín và những công dụng đặc biệt của chúng qua bài viết dưới đây.

1. Công dụng hỗ trợ điều trị ung thư của cây xạ đen

Nghiên cứu của GS.TSKH Lê Thế Trung

Năm 1987, khi được đoàn bác sĩ Học viện Quân y (do GS.TSKH Lê Thế Trung – Chủ tịch Hội Ung thư TP.Hà Nội dẫn đầu) phát hiện trong chuyến sưu tầm các bài thuốc quý trong dân gian, cây xạ đen mới bắt đầu thu hút sự chú ý của giới khoa học và được đưa về cơ sở này để nghiên cứu.

Qua nghiên cứu về thực vật học, hoá dược, dược lý, nghiên cứu thực nghiệm trên động vật được gây ung thư (theo đề tài cấp Bộ về xạ đen do GS. Lê Thế Trung làm chủ nhiệm), các bác sĩ đã phát hiện ở loài cây này tác dụng hạn chế sự phát triển của khối u ác tính. Cụ thể cây xạ đen có chứa các thành phần sau:

• Flavonoid, Quinon- có tác dụng phòng chống Ung thư, giúp các tế bào Ung thư dễ hóa lỏng bài tiết khỏi cơ thể
• Saponin Triterpenoid- có tác dụng phòng và chống nhiễm khuẩn.

Đây là 3 hợp chất rất quý ở cây Xạ đen mà rất ít thấy ở các cây như cây Hoàn ngọc (cây lá khỉ), cây Trinh nữ Hoàng cung, cây Thông đỏ…

Nghiên cứu của PGS Trần Đăng Xuân

Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí sinh hóa quốc tế Medicines của MDPI ngày 4/5/2019 về lá cây xạ đen có tác dụng chống oxy hóa mạnh và ức chế bệnh ung thư. Tác giả là nhóm nghiên cứu người Việt Nam và Indonesia do PGS Trần Đăng Xuân,Trưởng phòng thí nghiệm Sinh lý thực vật và Hóa sinh (Đại học Hiroshima, Nhật Bản) đứng đầu..

Các thí nghiệm để đánh giá các hoạt chất có trong lá cây cũng được thực hiện, trong đó đặc biệt quan tâm tới hàm lượng phenolic – chứa nhiều hoạt động dược lý như khả năng chống oxy hóa và chống viêm, khả năng ức chế mạnh bệnh tim mạch, ung thư và tiểu đường. Các hoạt tính sinh học như kháng khuẩn, chống viêm, chống ung thư và ức chế protein kinase cũng được đánh giá.

Ngoài các hợp chất thuộc nhóm phenolics và flavonoids, trong cây xạ đen còn có một số hợp chất quan trọng như Maytenolione A (C30H46O4) và Celasdine B (C30H50O3) được phân lập từ lá cây xạ đen và được phát hiện có độc tính mạnh đối với các dòng tế bào ung thư cũng như hoạt động chống sao chép của HIV.

Các phát hiện của nghiên cứu này cho thấy lá cây xạ đen chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học có thể được khai thác cho mục đích y học và dược phẩm. Loại cây này có đặc tính chống oxy hóa mạnh, cho hàm lượng phenolics và flavonoids cao.

Nghiên cứu của nhóm tác giả Đại học Quốc Gia Hà Nội và Học viện Quân Y

Nghiên cứu tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa của lá xạ đen (Celastrs hindsii Benth et Hook) của tác giả Bùi Thị Thanh Duyên, Đặng Kim Thu, Bùi Thanh Tùng, khoa Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, Vũ Mạnh Hùng, Học viện Quân y được công bố vào tháng 2/2020.

Kết quả ức chế tế bào ung thư cho thấy phân đoạn EtOAc có tác dụng gây độc tế bào ung thư gan, phổi mạnh nhất so với các phân đoạn khác với IC 50 lần lượt là 33,7+_1,5 micorgam.ml và 13,0 +- 0,5 microgam.ml. Phân đoạn BuOH cho tác dụng yếu hơn với tế bào ung thư phổi với IC 50 là 64,0+-2,2microgam.mL. Kết quả chống oxy hóa chỉ ra rằng phân đoạn EtOAc có tác dụng chống oxy hóa tốt nhất với IC 50 là 46,9 +-2,5micorgam/mL. Cao EtOH toàn phần cũng thể hiện tác dụng cống oxy hóa mạnh với IC 50 là 48,5 +-2,3 microgam/mL. Kết quả nghiên cứu này cho thấy cao chiết lá xạ đen có tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa cao.

2. Công dụng của cây xạ đen trong Đông y

Cây xạ đen đã được sử dụng từ rất lâu trong Đông y, có tác dụng hữu hiệu trong điều trị ức chế và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, tiêu hạch, tiêu độc, thanh nhiệt, mát gan, hành thủy, điều hòa hoạt huyết, giảm đau, an thần, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Trà xạ đen

=> Cách sử dụng cây xạ đen hiệu quả

Dùng cây xạ đen hỗ trợ phòng ngừa điều trị ung thư

• 30g xạ đen, 20g cỏ lưỡi rắng và 6g cam thảo dây
• Dùng tất cả nguyên liệu trong 1 thang thuốc rồi hãm trong ấm như hãm nước chè
• Uống hết trong ngày

Hoặc:

• 15g xạ đen, 15g giảo cổ lam và 15g nấm linh chi
• Dùng tất cả nguyên liệu trong 1 thang thuốc và sắc uống hàng ngày.

3. Cây xạ đen có đặc điểm gì?

Tên gọi khác

• Cây xạ đen tên khoa học là Celastrus hindsii là loài thực vật thuộc họ Celastraceae- họ dây gối.
• Cây xạ đen còn có tên gọi khác là bách giải, đồng triều, bạch vạn hoa, cây dây gối, cây thanh giang đằng
• Ở Việt nam, cây xạ đen mọc ở Hòa Bình là có dược tính cao nhất do đúng điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng. Trong làng bản, các mế cây họ xạ được gọi là Cồn duồng hay Duồng khụ. Ý nói cây thuốc quý được đánh giá cao. Riêng cây xạ đen được gọi là cây ung bướu với tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư của nó.

Đặc điểm cây xạ đen

 Cây xạ đen thường mọc ở độ cao trên1.000 – 1.500 m, ở nước ta, xạ đen phân bố chủ yếu tại các tỉnh Hà Nam, Quảng Ninh, Ninh Bình, Hòa Bình.

 Đây là loài cây ưa bóng mọc xen với các loại cây thân gỗ khác, cách thức leo giống cây nhót. Thân thuộc loại thân gỗ, cành nhỏ tròn, cây thường mọc theo bụi, đám. Khi chúng ta cắt bỏ lớp xạ vỏ xạ đen ra thì thường có nhựa màu đen đây là một trong những đặc trưng của cây xạ đen.

 Lá xạ đen thường có màu xanh đen nhạt, bìa có răng thấp khi còn tươi, cũng có nhựa màu đen khi vào ra, đặc biệt lá cây xạ đen khô khi vò ra không dễ vụn như lá xạ vàng. Lá không rụng theo mùa, phiến của lá cây xạ đen thường có dạng bầu dục, gân phụ có tầm 7 cặp.

Hình ảnh lá cây xạ đen

Rất nhiều thông tin sai lệch về hình ảnh cây xạ đen tràn lan trên mạng. Thực tế thì cây xạ đen tùy theo mùa mà lá xạ đen có màu sắc khác nhau. Mùa đông khô hoạt chất cao tập trung nhiều ở cây hơn. Lá có màu tím lúc non và chuyển sang màu xanh khi già. Còn mùa mưa vào tháng 7-8, cây xạ đen có lá màu xanh và tươi hơn

 Hoa của cây xạ đen thường mọc ở ngọn hoặc ở phía kẽ lá với thân của cây xạ đen. Hoa mọc theo trùm có kích thước từ 5-10cm, có màu trắng, có cuống tầm 2 – 4mm. Có hai loại hoa: đực và cái (có bầu 3 ô). Hoa thường ra hoa vào tháng 3 – 5.

 Sau khi ra hoa vào tháng 3 – 5 thì cây xạ đen sẽ đậu quả vào tháng 8 – 12. Sau lần đầu ra hoa, thì tiếp các vụ sau cây xạ đen sẽ ra hoa và quả xen kẽ nhau. Quả cây xạ đen có hình dạng nang trứng, kích thước tầm 1cm và nổ thành 3 mảnh. Quả chín dạng chùm có màu đỏ, lá lúc non hơi có màu tím, lúc bánh tẻ có mặt trên xanh mặt dưới tím, lá có hình dạng răng cưa (gần giống lá cây duối) .

 Hạt cây xạ đen thường nhỏ như hạt vừng, có màu đen tím. Vỏ hạt được bao bọc bởi một lớp mịn bóng màu đen tím.

 Cây xạ được biết đến cây xạ đen, cây xạ vàng, cây xạ trắng. Cây xạ đen và xạ vàng gần giống nhau nên thường hay bị nhầm lẫn. Tuy nhiên cây xạ đen là cây có dược tính cao hơn cả.

Xem đầy đủ: Mô tả hình ảnh cây xạ đen

Đặc điểm cây xạ đen khi thu hái

Cây xạ đen sau khi chặt tầm 5 phút phần nhựa cây chuyển sang màu đen đặc trưng, ngắt lá cũng có hiện tượng nhựa đen tương tự ở phần cuống chỗ ngắt. Khi vò lá xạ đen thì thường ra nhựa có màu đen.

Đặc điểm cây xạ đen khi pha nước

Lá xạ đen khi đun nước thì nước có màu vàng, có vị thơm mát,  có mùi thơm dịu đặc trưng, khi nếm thì có vị ngọt hậu.

Xem thêm: Cây xạ đen chữa bệnh gì?

4. Cây xạ đen mọc ở Hòa Bình là tốt nhất

Hình ảnh cây xạ đen ở rừng Hòa Bình

Hòa Bình là nơi đầu tiên phát hiện ra cây xạ đen ở nước ta. Nhờ những đặc điểm vùng miền về đất đai và khí hậu mà cũng cho chất lượng cao hơn so với những giống xạ đen được ươm trồng nhân tạo ở những địa phương khác.

Cây xạ đen là loại cây vốn mọc hoang trên đồi núi, bờ rào, đặc biệt xạ đen thích hợp sinh trưởng và phát triển ở vùng đồi núi các tỉnh như Hòa Bình Ninh Bình, Phú Thọ, Sơn La…Đến khi được phát hiện đó là loại dược liệu quý, mang lại những giá trị quý đối với việc hỗ trợ điều trị bệnh, cả những bệnh hiểm nghèo thì cây xạ đen được mọi người săn tìm, thu hái và nguồn xạ đen cạn kiệt, khan hiếm

Nhưng theo nghiên cứu của y học hiện đại xạ đen được trồng tại địa bàn tỉnh Hòa Bình sẽ cho chất lượng tốt hơn so với các tỉnh khác do khí hậu thổ nhưỡng và một số yếu tố khác mà xạ đen được trồng tại mỗi khu vực khác nhau sẽ cho chất lượng khác nhau.

Theo nghiên cứu của y học xa den được trồng tại Hòa Bình có dược tính cao hơn những nơi khác vì hợp thổ nhưỡng, khí hậu cũng như các yếu tố khác tạo nên thương hiệu “ cây xạ đen Hòa Bình” mà không nhầm lẫn với xạ đen của nơi nào

5. Cách chế biến và thu hái cây xạ đen Hòa Bình

Hình ảnh người Hòa Bình thu hái xạ đen

Cây xạ đen được nhà thuốc thu hái vào đúng mùa Thu Đông mới đảm bảo hàm lượng hoạt chất cao. Việc thu hái cây xạ đen phải đúng mùa thu đông, thời điểm vào buổi sáng khi sương còn chưa tan hết, mặt trời còn chưa lên cao. Thu hái, làm sạch, bào chế và bảo quản phải theo đúng phương pháp của y học cổ truyền sẽ góp phần lưu giữ tối đa hàm lượng hoạt chất quý chống ung thư có trong cây xạ đen.

Cây xạ đen rừng( cả thân và lá) phải được chặt vào buổi sáng khi chưa tan sương đem về rửa sạch đất cát, tuốt lá và thân riêng. Sau khi phơi hoặc sấy khô xạ đen phải được sao đúng cách sao cho vừa lửa không sống hoặc cháy quá, hạ thổ, để nguội cho bớt giòn rồi đóng túi nilon kín để bảo quản. Toàn bộ quy trình trên cây xạ đen phải được làm khô ngay và sao thuốc trong vòng 24h từ lúc thu hái tới khi đạt thành phẩm xạ đen. Nếu để lâu quá thời gian trên thì hoạt chất quý có trong cây xạ đen sẽ bị phân hủy hết.

Cây xạ đen ngay sau khi thu hái từ vùng núi nguyên sinh của tỉnh Hòa Bình nhà thuốc trực tiếp phân loại thân và lá riêng biệt. Đồng thời làm sạch, loại bỏ cành mục, lá khô và những loài thực vật khác không phải xạ đen rồi đem rửa sạch.

• Lá xạ đen giữ nguyên hình dạng.Thân xạ đen để kịp thời sấy khô nhà thuốc cắt nhỏ, có màu đặc trưng
• Cho xạ đen vào máy sấy khô sau đó tăng lửa, sao thuốc dậy mùi thơm đạt yêu cầu bào chế, đủ tiêu chuẩn của một vị thuốc đông y
• Đóng túi ly lông 2 lớp để đảm bảo giữ được mùi thơm và hoạt chất của thuốc, tránh hút ẩm dễ gây nấm mốc
• Đặc biệt nhà thuốc không sử dụng bất cứ chất bảo quản nào trong bào chế cây xạ đen nhằm đảm bảo lợi ích sức khỏe cho người bệnh nhà thuốc đã được trực tiếp sở y tế Hòa Bình thẩm định và cấp giấy phép hoạt động. Là một cơ sở đảm bảo điều kiện về cơ sở vật chất và vệ sinh môi trường theo quy định, được phép bào chế các vị thuốc sống thành thuốc chín, và đủ điều kiện khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền.

6. Địa chỉ bán xạ đen Hòa Bình

Với nhu cầu sử dụng cây xạ đen để điều trị bệnh ngày càng nhiều, chính vì vậy những năm gần đây cây xạ đen được bày bán tràn lan trên thị trường, không phải ai cũng am hiểu và nhận dạng cây xạ đen chính xác để tìm mua cây xạ đen an toàn và tốt nhất. Không phải ai cũng có điều kiện để nấu cao xạ nhân sử dụng được đảm bảo cũng như cao xạ đen an toàn, tin cậy. Các bạn có thể  lựa chọn những trường hợp dưới đây để chọn được nguồn xạ đen tin cậy:

Tìm mua cao xạ đen qua phòng chẩn trị y học cổ truyền Đông Y- Phú Vân để có thể sử dụng cao xạ đen an toàn nhất. Nếu có nhu cầu thăm khám, bắt mạch bạn có thể đến phòng chẩn trị y học cổ truyền Đông Y Phú Vân, tại đây bạn sẽ được bác sĩ Vũ Công Phú bắt mạch và giúp bạn tư vấn về bệnh tình của bận một cách cụ thể nhất.

1. Bệnh nhân ở tại tỉnh Hòa Bình có nhu cầu sử dụng thuốc liên hệ địa chỉ: phòng chẩn trị y học cổ truyền Phú Vân – Khu Thanh Đức, xã Mãn Đức huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình.
2. Bệnh nhân ở xa nhà thuốc sẽ gửi thuốc theo đường bưu điện. Bạn có thể gọi: 0912.040.918 hoặc 0397.387.114 bác sỹ đông y Vũ Công Phú sẽ tư vấn cho bạn nên dùng xạ đen như thế nào thì đạt tác dụng tốt nhất, và nhà thuốc sẽ gửi thuốc cho bệnh nhân trước qua đường bưu điện. Sau khi bệnh nhận được thuốc sẽ trực tiếp thanh toán tiền cho nhân viên bưu điện thông qua dịch vụ phát hàng thu tiền của bưu điện Việt Nam (các phòng chẩn trị y học cổ truyền và bệnh nhân trên toàn quốc có nhu cầu mua cây xạ đen số lượng lớn liên hệ Y Sỹ y học cổ truyền Nguyễn Thị Vân).

Cây xạ đen nổi tiếng về tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh Ung thư. Nhu cầu sử dụng xạ đen càng tăng cao, đặc biệt dưới dạng xạ đen khô, vì đặc tính hiệu quả và tiện dụng của nó. Tuy nhiên, việc sử dụng cây xạ đen khô như thế nào cho hiệu quả, an toàn, thì thực sự chưa có hướng dẫn cụ thể nào. Bài viết sau tổng hợp một số cách dùng cây xạ đen khô được giới thiệu từ các bác sĩ, lương y với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.

1. Tìm hiểu về cây xạ đen

1. Công dụng của cây xạ đen trong y học

GS Lê Thế Trung và các nhà khoa học tại Học viện Quân y đã tìm thấy các hoạt chất quý báu trong cây xạ đen là Fanavolnoid, Quinon và Saponin Triterbenoid.

• Chất Fanavolnoid có tác dụng chống oxy hóa, phòng chống ung thư.
• Quinon với công dụng làm cho tế bào ung thư hóa lỏng, cơ thể dễ dàng đào thải và tiêu trừ.
• Saponin Triterbenoid chống nhiễm khuẩn.

Do đó, cây xạ đen được công nhận có hoạt chất chống ung thư hiệu quả, được xem là mạnh nhất trong các loại dược liệu có hoạt chất chống ung thư.

Tiến sĩ Hoàng Quỳnh Hoa (Đại học Dược Hà Nội) đã công bố nghiên cứu về cây xạ đen, với kết quả công nhận khả năng hỗ trợ điều trị hiệu quả với các chứng hậu sản, các bệnh về gan, đau xương, đi tiêu lỏng, mẩn ngứa dị ứng, nóng sốt và đặc biệt là ung bướu.

Bên cạnh đó, hai nhà khoa học là Yao – Haur Kuo và Li – ming Yang Kou cũng mất đến hơn 12 năm nghiên cứu đã xác định được trong xạ đen có chất K10 và hàng loạt các hoạt chất khác như: saponin, alkaloid, triterpernoid… Đều là những hoạt chất giúp ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư.

Trong y học cổ truyền, cây xạ đen được dùng trong việc hỗ trợ điều trị mụn nhọt, ung thũng, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Ngoài ra cây xạ đen còn có một số tác dụng khác như: an thần, trị cao huyết áp, men gan cao, xơ gan, viêm gan. trị các bệnh viêm nhiễm, phòng và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Xem chi tiết: 10 công dụng chữa bệnh cây xạ đen

2. Cách thu hái – sơ chế

Cây xạ đen nên được thu hái trực tiếp từ các vùng núi ở Hòa Bình, là những cây phát triển tự nhiên, đúng thổ nhưỡng, có dược tính rất cao, đạt tiêu chuẩn để làm thuốc.

Cây xạ đen có thể thu hái vào bất cứ mọi thời điểm trong năm. Tuy nhiên nếu xạ đen được thu hái vào đúng mùa Thu Đông thì lượng hoạt chất trong cây sẽ cao hơn so với thời điểm khác.

3. Cách bào chế

Cây xạ đen ngay sau khi được thu hái từ vùng núi và vườn trồng cần được trực tiếp chế biến từ các bác sĩ, lương y có kinh nghiệm để cho ra sản phẩm xạ đen khô chất lượng nhất, có công dụng điều trị bệnh cao nhất.

Thân và lá xạ đen được phân loại riêng biệt, sau đó được làm sạch, loại bỏ cành mục, lá khô và những loài thực vật khác không phải xạ đen rồi đem rửa sạch.

Quy trình bào chế lá và thân cây xạ đen được đảm bảo theo đúng quy chuẩn cấp phép đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm cho người dùng. Đặc biệt trong quá trình chế biến không được sử dụng bất cứ chất bảo quản nào để giúp bảo đảm lợi ích sức khỏe cho người bệnh.

Đây cũng là quy trình thu hái và bào chế xạ đen khô của nhà thuốc Đông Y Phú Vân. Nhà thuốc đã được trực tiếp sở y tế Hòa Bình thẩm định và cấp giấy phép hoạt động. Nhà thuốc luôn đảm bảo điều kiện về cơ sở vật chất và vệ sinh môi trường theo quy định, được phép bào chế các vị thuốc sống thành thuốc chín, và đủ điều kiện khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền.

Xem đầy đủ: Cách chế biến cây xạ đen

4. Cách nhận biết cây, lá xạ đen khi đã sấy khô

• Xạ đen khô có mùi thơm nhẹ
• Lá xạ đen khi phơi khô không bị giòn hay vụn nát
• Thân xạ đen có mùi thơm và có màu đen nơi cắt do nhựa cây chảy ra ở gỗ.

5. Ưu điểm khi dùng cây, lá xạ đen khô

• Thân, lá cây xạ đen khô có hàm lượng dược tính cô đọng hơn trong thân, lá tươi.
• Thân, lá cây xạ đen khô được bào chế theo đúng quy trình giúp bảo quản tốt hơn, để được lâu hơn thân và lá cây xạ đen tươi.
• Thân và lá cây xạ đen khô uống đậm chất hơn thân và lá cây xạ đen tươi.

2. Cách dùng cây xạ đen khô

1. Hãm trà hoặc sắc nước uống hàng ngày

Nguyên liệu: 50 – 60g lá, thân cây xạ đen khô; nước 1 lít.

Cách thực hiện: Cho 100ml nước sôi để trần qua xạ đen khô trong khoảng từ  3 đến 5 phút, sau đó đổ nước này đi. Tiếp tục đổ thêm khoảng 1 lít nước sôi vào bình giữ nhiệt, đậy nắp kín, để trong khoảng thời gian khoảng 30 phút sau là có thể dùng được.

Hoặc cho tất cả các nguyên liệu vào ấm sắc. Đun với lửa nhỏ âm ỉ khoảng 30 phút. Đến khi nước cạn còn khoảng 1 bát nhỏ nước cốt thì tắt bếp và uống thuốc ngay khi còn nóng.

Nên pha chế đúng liều lượng, đúng cách, và chỉ uống trong ngày để đảm bảo sức khỏe. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến thầy thuốc và có sự thăm khám bắt mạch của thầy thuốc nhé.

2. Thông kinh, lợi tiểu, giải nhiệt

Nguyên liệu: xạ đen khô 15g, kim ngân hoa 12g

Cách thực hiện: Đem sao vàng các nguyên liệu rồi hãm như nước chè. Uống hết thuốc trong ngày.

3. Tăng cường hệ miễn dịch, giảm căng thẳng, phòng chống tiểu đường, ung thư

Nguyên liệu: xạ đen khô 15g, giảo cổ lam 15g, nấm linh chi 15g.

Cách thực hiện: tất cả nguyên liệu cho vào ấm, đun với 2 lít nước. Để lửa liu riu 15-20 phút , chắt nước uống trong ngày.

4. Hỗ trợ điều trị ung thư

Nguyên liệu: xạ đen khô 39g, cỏ lưỡi rắng 20g, cam thảo dây 6g

Cách thực hiện: Dùng tất cả nguyên liệu trong 1 thang thuốc rồi hãm trong ấm như hãm nước chè. Uống hết trong ngày

5. Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan

Nguyên liệu: xạ đen khô 50g, cà gai leo 50g và mật nhân 10g

Cách thực hiện: tất cả nguyên liệu cho vào ấm đun cùng 2 lít nước, trong khoảng 15 phút. Dùng uống thay nước hàng ngày. Uống hết trong ngày, không để qua đêm

6. Hỗ trợ ức chế khối u

Nguyên liệu: lá xạ đen khô 30g đến 70g, thân xạ đen khô 30g, tam thất bắc, bán chi liên, bạch hoa xà thiệt thảo và một số vị thuốc bắc khác.

Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu vào ấm sắc. Đổ nước cao ngập thuốc vừa đúng một đốt ngón tay. Đun to lửa cho đến khi sôi thuốc. Khi thuốc sôi, hạ nhỏ lửa cho đến khi thuốc cạn còn một bát con. Gạn lấy nước, uống sau bữa ăn một giờ đồng hồ.

3. Cách dùng lá xạ đen khô

1. Tăng cường hệ miễn dịch

Nguyên liệu: lá cây xạ đen khô 50g

Cách thực hiện: cho tất cả nguyên liệu vào 1,5 lít nước, đun sôi trong 10 đến 15 phút thì tắt bếp, gạn lấy nước ra.

Hoặc cho lá xạ đen khô vào nước sôi, hãm khoảng 30 phút, rồi gạn lấy nước. Dùng như nước trà hàng ngày.

2. Men gan cao

Nguyên liệu: lá xạ đen khô 30g, chó đẻ răng cưa 12g, giảo cổ lam 10g, nấm linh chi 8g.

Cách thực hiện: cho tất cả các nguyên liệu đun sôi cùng 2 lít nước. Khi thuốc sôi, hạ nhỏ lửa, để cháy âm ỉ trong 30 phút. Gạn lấy nước, dùng nước xạ đen này thay nước uống hàng ngày.

Những chú ý khi dùng cây, lá xạ đen

Lưu ý khi chọn mua cây, lá xạ đen khô

Theo nhiều bác sĩ đông y cũng như lương y lành nghề cho biết: khoảng 75% lượng cây, lá xạ đen khô đang lưu hành trên thị trường là giả. Phần lớn là cây xạ vàng, cây thuỷ bồ.

Để mua được cây và lá xạ đen khô đúng chuẩn vị thuốc, bạn cần đến các hiệu thuốc Đông y, hoặc các cơ sở kinh doanh thuốc được các cơ quan chức năng chứng nhận và cấp phép. Nếu tìm mua trên mạng, bạn nên mua ở địa chỉ uy tín để tránh mua phải hàng giả, kém chất lượng; cũng như cần kiểm tra kỹ sản phẩm khi nhận hàng. Các sản phẩm cây xạ đen chất lượng sẽ có xuất xứ rõ ràng, được kiểm định, ghi rõ thông tin trên sản phẩm.

Phòng chẩn trị y học cổ truyền Phú Vân- Bác sĩ Vũ Công Phú luôn đề cao tiêu chí chất lượng sản phẩm và sự hài lòng của khách hàng khi sử dụng. Với thuận lợi có nguồn xạ đen tốt nhất ở Hòa Bình, luôn cung cấp loại xạ đen tốt nhất, được thu hái và tuyển chọn và sơ chế đúng quy trình đảm bảo chất lượng các bạn hoàn toàn có thể tin tưởng. Các bạn có nhu cầu về cây xạ đen, thông tin và giá bán, có thể đặt mua qua số tổng đài tư vấn 0912.040.918 hoặc đặt câu hỏi của bạn ở mục ý kiến ở cuối bài viết, bác sĩ Vũ Công Phú – bác sĩ Y học cổ truyền tại Hòa Bình sẽ giải đáp những thắc giúp bạn có thêm những thông tin đáng tin cậy.

Xem thêm: Địa chỉ mua bán cây xạ đen uy tín?

Nhiều bạn có cùng thắc mắc gửi tới bác sĩ Phú là có nên sắc uống lá xạ đen tươi trực tiếp không? Cây xạ đen uống tươi hay khô thì đạt hiệu quả cao nhất? Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc này cho bạn.

Có nên uống lá xạ đen tươi?

Công dụng của lá xạ đen tươi

Về câu hỏi uống lá cây xạ đen tươi có tốt không thì xin trả lời là rất tốt. Lá cây xạ đen tươi có chứa nhiều hoạt chất có tác dụng điều trị bệnh, trong đó có những hoạt chất rất quý có tác dụng hạn chế sự phát triển của khối u, đặc biệt là u ác tính.

Cụ thể, trong cây xạ đen có các hoạt chất là:

Hoạt chất Flavonoid: có khả năng chống oxy hóa, giúp trung hòa các phân tử chứa oxy hóa phản ứng mạnh và ngăn ngừa các phân tử gây hại cho cơ thể. Không chỉ vậy, chất Flavonoid còn có khả năng làm tiêu diệt các virut, vi khuẩn gây bệnh, giúp bảo vệ hệ thống miễn dịch và kiểm soát sự viêm nhiễm bên trong các bộ phận.

Chất Saponin Triterbenoid: có tác dụng trong việc ngăn ngừa và giảm các cholesterol xấu trong máu, gây ra các nguy cơ ung thư, tái tạo tế bào gốc, phòng ngừa các di căn tế bào ung thư tới các cơ quan khác. Đồng thời có tác dụng làm tăng cường sức khỏe của xương và kích thích hệ miễn dịch.

Hoạt chất Quinon: có khả năng làm cho tế bào ung bướu dễ hóa lỏng để bài tiết ra khỏi cơ thể. Đặc biệt quinon được kết hợp với Flavonoid sẽ giúp đào thải, loại bỏ các tế bào ung bướu hiệu quả nhanh hơn.

Trong y học cổ truyền, cây xạ đen được dùng trong việc hỗ trợ điều trị mụn nhọt, ung thũng, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch, tăng cường sức đề kháng của cơ thể.

Ngoài ra cây xạ đen còn có một số tác dụng khác như: an thần, trị cao huyết áp, men gan cao, xơ gan, viêm gan. trị các bệnh viêm nhiễm, phòng và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Cây xạ đen Hòa Bình có dược tính cao nhất

Hình ảnh cây xạ đen tại rừng Hòa Bình

Cây xạ đen phân bố nhiều ở SaPa, Hòa Bình, Ninh Bình, Hà Nam, Quảng Ninh, Gia Lai, Thừa Thiên Huế

Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy cây xạ đen ở vùng núi Hòa Bình là cho hiệu quả cao nhất, tác dụng nhiều nhất. Còn xạ đen ở vùng khác, hoặc được mang từ Hòa Bình về trồng tại địa phương, không mang lại giá trị, tác dụng dược liệu là bao.

Điều kiện trồng cây xạ đen tốt nhất là có bóng râm che nắng 30%, cộng với thổ nhưỡng khí hậu nơi núi rừng Hòa Bình, tuy cây sẽ lớn chậm nhưng cho dược tính cao nhất.

Theo nhiều nghiên cứu, cây xạ đen có dược tính cao nhất được tìm thấy tại các vùng núi phía bắc nước ta, đặc biệt là các huyện Tân Lạc, Kim Bôi, Đà Bắc của tỉnh Hòa Bình. Tại đây, với đất đai, khí hậu thổ nhưỡng phù hợp, cây tuy lớn chậm nhưng dược tính rất cao. Nếu có điều kiện sinh sống gần khu vực cây xạ đen, bạn có thể uống trực tiếp cây xạ đen tươi cũng rất tốt.

Thời điểm thu hái cây xạ đen tươi tốt nhất

Hình ảnh người dân thu hái cây xạ đen tại rừng Hòa Bình

Việc thu hái cây xạ đen phải đúng mùa thu đông, thời điểm vào buổi sáng khi sương còn chưa tan hết, mặt trời còn chưa lên cao.

Việc thu hái, làm sạch, bào chế và bảo quản phải theo đúng phương pháp của y học cổ truyền sẽ góp phần lưu giữ tối đa hàm lượng hoạt chất quý chống ung thư có trong cây xạ đen.

Dù bạn có trong tay cây xạ đen tươi rừng có chất lượng tốt thật thì cũng không dễ để bạn chế biến bào chế ra thành sản phẩm xạ đen khô có hiệu quả điều trị cao.

Quy trình bào chế lá xạ đen tươi

Thân và cây xạ đen khô tại nhà thuốc Đông y Phú Vân

Cây xạ đen rừng (cả thân và lá) phải được chặt vào buổi sáng khi chưa tan sương đem về rửa sạch đất cát, tuốt lá và thân riêng. Sau khi phơi hoặc sấy khô xạ đen phải được sao đúng cách sao cho vừa lửa không sống hoặc cháy quá, hạ thổ, để nguội cho bớt giòn rồi đóng túi nilon kín để bảo quản.

Toàn bộ quy trình trên cây xạ đen phải được làm khô ngay và sao thuốc trong vòng 24h từ lúc thu hái tới khi đạt thành phẩm xạ đen. Nếu để lâu quá thời gian trên thì hoạt chất quý có trong cây xạ đen sẽ bị phân hủy hết.

Vậy để đảm bảo thực hiện đúng quy trình bào chế nghiêm ngặt trên thì chỉ có những cơ sở, nhà thuốc có chuyên môn về y dược cổ truyền, nắm được phương pháp thu hái bào chế dược liệu đúng cách, mới cho ra lò những sản phẩm của cây xạ đen có chất lượng tốt góp phần vào công tác phòng và hỗ trợ điều trị ung thư có hiệu quả. Có như vậy người bệnh mới yên tâm tin tưởng vào hiệu quả điều trị, bớt đi tình trạng tiền mất mà bệnh tật mang thêm bởi các loại cây thuốc kém chất lượng.

Những lưu ý khi sử dụng lá xạ đen tươi

Nên chọn lá xạ đen tươi có nguồn gốc tự nhiên từ rừng. Cây xạ đen trồng có vẻ ngoài rất bắt mắt, lá cây xạ đen xanh mướt, đều nhưng thường kém hoạt chất quý hơn xạ đen rừng tự nhiên. Ngoài ra, xạ đen trồng còn có nguy cơ tồn dư nhiều hóa chất độc hại như thuốc diệt cỏ, phân bón, chất đạm ure (như nitrat, nitrit…mà cây chưa chuyển hóa hết). Những chất này được sử dụng để bón thúc cho cây phát triển nhanh để thu hoạch được nhiều

Việc điều trị bệnh bằng lá xạ đen tươi có hiệu quả hay không cũng phụ thuộc vào cách uống như thế nào. Chính vì vậy nếu không muốn gặp tác dụng phụ khi uống lá cây xạ đen cũng như có thể đạt được hết các tác dụng từ cây xạ đen mang lại, các bạn chú ý:

• Nên uống nước lá cây xạ đen khi còn nóng sẽ dễ uống hơn
• Uống nước cây xạ đen đã nấu trong ngày, không nên uống khi để qua đêm
• Nước lá cây xạ đen có thể phản ứng với kim loại, nên không nên dùng bình kim loạng chứa nước cây xạ đen

Ngoài ra, chúng tôi khuyên bạn khi sử dụng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ bởi đây là sản phẩm thảo dược đông y, có những kiêng kỵ và các lưu ý rất khác nhau, tương ứng với tình trạng thể lực và bệnh lý của mỗi người.

Hơn thế, để điều trị nhanh chóng và chính xác bệnh, bác sỹ có thể kết hợp nhiều loại thảo dược khác bênh cạnh cây xạ đen để, hoặc các phương pháp kết hợp điều trị giữa Đông y và Tây y để đạt hiệu quả cao nhất.

Bác sỹ khi thăm khám bệnh sẽ hỏi han kỹ lưỡng kết quả thăm khám bệnh trước đó, tình trạng bệnh hiện tại, hỏi xem phẫu thuật hay chưa để gia giảm các dược liệu sao cho phù hợp nhất. Bệnh nhân cũng thường xuyên đến bệnh viện kiểm tra để biết tình trạng bệnh diễn tiến ra sao, từ đó bác sĩ sẽ điều chỉnh thuốc cho phù hợp

Cây xạ đen uống tươi hay khô?

Hình ảnh lá xạ đen tươi và lá xạ đen khô

Về câu hỏi dùng cây xạ đen khô hay cây xạ đen tươi tốt hơn thì xin thưa rằng uống lá cây xạ đen tươi với cùng một khối lượng, hàm lượng hoạt tính điều trị bệnh sẽ ít hơn khi dùng lá cây xạ đen khô.

Lá cây xạ đen khô có được hàm lượng chất cô đọng trong lá khô, cùng khối lượng thì lá cây xạ đen khô chứa nhiều thành phần hoạt chất điều trị bệnh hơn. Lá cây xạ đen khô uống đậm chất hơn lá cây xạ đen tươi

Một lợi ích nữa khi dùng lá cây xạ đen khô là lá xạ đen khô được bào chế theo đúng qui trình giúp bảo quản tốt hơn lá cây xạ đen tươi.

Nếu cần tư vấn và tìm hiểu thêm về công dụng và cách dùng cây xạ đen Hòa Bình và các loại cây dược liệu quý khác bạn có thể liên hệ qua số tổng đài tư vấn 0912.040.918 hoặc đặt câu hỏi của bạn ở mục ý kiến ở cuối bài viết, bác sĩ Vũ Công Phú – bác sĩ Y học cổ truyền tại Hòa Bình sẽ giải đáp những thắc giúp bạn có thêm những thông tin đáng tin cậy

1. Tên khoa học của cây xạ đen

Cây xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii là loài thực vật thuộc họ Celastraceae. Chúng được George Bentham miêu tả khoa học đầu tiên năm 1851.

Năm 1853 – 1856, Cavalerie, Pierre Julien đã mô tả về cây xạ đen trong bộ mẫu vật thu thập được từ Trung Quốc từ chuyến đi thám hiểm khám phá Bắc Thái Bình Dương

Nghiên cứu khoa học về cây xạ đen của Wright, C

• Celastrus hindsii Benth. , (Celastraceae)
• Bộ sưu tập: Wright, C;
• Cuộc thám hiểm khám phá Bắc Thái Bình Dương; Trung Quốc;
  Số Catalog Hoa Kỳ: 16347
• Mã vạch: 01150259
• Thu thập từ năm: 1853 -1856
• Thu thập từ: Hồng Kông

Năm 1921, Cavalerie, Pierre Julien đã mô tả về cây xạ đen trong bộ mẫu vật thu thập được từ Trung Quốc

Nghiên cứu khoa học về cây xạ đen của Cavalerie, Pierre Julien

• Celastrus hindsii Benth. (Celastraceae).
• Hình ảnh của mẫu cây cọ tổ chức tại Royal Botanic Garden Edinburgh (E).
• Mã vạch mẫu E00275546.
• Mẫu vật thu được từ: Trung Quốc.
• Thu thập bởi: Cavalerie, Pierre Julien # 3976
• Thu thập về: 1912 .

Tên gọi cây xạ đen trong dân gian

Người Mường gọi các cây họ xạ là “Cồn duồng”, còn xạ đen gọi là “duồng khụ”. “Khụ” có nghĩa là người cao tuổi, người có vị thế trong bản làng. “Duồng khụ” ý nói là cây thuốc quý và được đánh giá rất cao.

Xem thêm: Cây xạ đen chữa bệnh gì?

2. Đặc điểm cây xạ đen

Mô tả

Xạ đen là loại có thân cây dạng dây leo dài 3 – 10m, thân nhỏ. Thân xạ đen thường mọc quấn quanh các cây gỗ lớn, thân to nhất khoảng bằng ngón chân cái. Thường mọc theo khóm, bụi tập trung. Cành tròn, lúc non có màu xám nhạt, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh.

Hình ảnh cây xạ đen rừng

Khi chặt ngang thân thì sẽ dần chuyển sang màu đen đặc trưng. Nếu thu hái về mùa xuân hoặc mùa mưa thì phần màu tím trên ngọn sẽ nhạt hơn. Khi được thu hái về cuối thu đến hết đông thì phần ngọn tím đậm hơn, do thời điểm này tại rừng Hòa Bình đang là mùa khô, hoạt chất trong cây xạ đen tập trung cao nhất trong năm.

Lá cây xạ đen Hòa Bình có hình đen tím, búp lá cũng vậy, khi vò lá xạ đen thì thường ra nhựa có màu đen. Lá dày, răng cưa và màu xanh đậm

Có hoa và quả. Thường thì hoa mọc đợt đầu, đợt sau hoa quả mọc đan xen nhau.

Khu vực phân bố

Cây xạ đen được phân bố chủ yếu ở trên các vùng núi đồi và ở những bờ rào.

Cây xạ đen sinh trưởng và phát triển tốt trên các vùng đồi núi các tỉnh như Hòa Bình Ninh Bình, Phú Thọ, Sơn La. Nhưng theo nghiên cứu của y học hiện đại xạ đen được trồng tại địa bàn tỉnh Hòa Bình sẽ cho chất lượng tốt hơn so với các tỉnh khác do khí hậu thổ nhưỡng và một số yếu tố khác mà xạ đen được trồng tại mỗi khu vực khác nhau sẽ cho chất lượng khác nhau.

Thu hái

Cây xạ đen phát triển mạnh trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 8, cây ra hoa và tháng 9 và cho quả vào tháng 10.

Cây thường được thu hái quanh năm. Nhưng thời điểm thu hái nhiều nhất là váo tháng 9, tháng 10 hàng năm.

Người dân thường thu hái lá xạ đen quanh năm, còn thân cây xạ đen thì 2 đến 3 năm mới thu hoạch một lần vào tháng 10.

Bộ phận sử dụng

Lá, thân, rễ đều được dùng làm thuốc

Hình ảnh cây và lá xạ đen khô được dùng làm thuốc

3. Công dụng của cây xạ đen trong Đông y

Cây xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng hữu hiệu trong điều trị mụn nhọt, ung thũng, tiêu viêm, giải độc, giảm tiết dịch trong xơ gan cổ chướng và đặc biệt trong hỗ trợ ung thư. Có tác dụng thông kinh lợi niệu. Cây dùng trị kinh nguyệt không đều, bế kinh, viêm gan, bệnh lậu.

Điều trị, ức chế và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, tiêu hạch, tiêu độc, thanh nhiệt, mát gan, hành thủy, điều hòa hoạt huyết, giảm đau, an thần, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Vài chục năm trước, cây xạ đen, tiếng Mường gọi là xạ cái, từng được lương y dân tộc Mường Bùi Thị Bẻn, đặt tên là cây ung thư, chuyên dùng để hỗ trợ các loại u khối. Bài thuốc cây xạ đen, sau đó được bà Bẻn tặng cho Hội Đông y tỉnh Hoà Bình, nhưng vẫn ít người biết đến.

4. Cây xạ đen theo đánh giá từ nghiên cứu khoa học của GS.TSKH Lê Thế Trung

Năm 1987, khi được đoàn bác sĩ Học viện Quân y (do GS.TSKH Lê Thế Trung – Chủ tịch Hội Ung thư TP.Hà Nội dẫn đầu) phát hiện trong chuyến sưu tầm các bài thuốc quý trong dân gian, cây xạ đen mới bắt đầu thu hút sự chú ý của giới khoa học và được đưa về cơ sở này để nghiên cứu.

Qua nghiên cứu về thực vật học, hoá dược, dược lý, nghiên cứu thực nghiệm trên động vật được gây ung thư (theo đề tài cấp Bộ về xạ đen do GS. Lê Thế Trung làm chủ nhiệm), các bác sĩ đã phát hiện ở loài cây này tác dụng hạn chế sự phát triển của khối u ác tính. Cụ thể cây xạ đen có chứa các thành phần sau:

• Flavonoid, Quinon- có tác dụng phòng chống Ung thư, giúp các tế bào Ung thư dễ hóa lỏng bài tiết khỏi cơ thể
• Saponin Triterpenoid- có tác dụng phòng và chống nhiễm khuẩn.

Đây là 3 hợp chất rất quý ở cây Xạ đen mà rất ít thấy ở các cây như cây Hoàn ngọc (cây lá khỉ), cây Trinh nữ Hoàng cung, cây Thông đỏ…

Cuối năm 2002, người bệnh mới biết đến loài cây này qua câu chuyện của GS. Trung trong Chương trình Người đương thời (VTV3)

5. Các nghiên cứu khoa học về cây xạ đen ở trong và ngoài nước

Hoạt tính ức chế bệnh ung thư và HIV của cây xạ đen

Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí sinh hóa quốc tế Medicines của MDPI ngày 4/5/2019 về lá cây xạ đen có tác dụng chống oxy hóa mạnh và ức chế bệnh ung thư. Tác giả là nhóm nghiên cứu người Việt Nam và Indonesia do PGS Trần Đăng Xuân,Trưởng phòng thí nghiệm Sinh lý thực vật và Hóa sinh (Đại học Hiroshima, Nhật Bản) đứng đầu.

Các nhà khoa học đã thu thập lá cây xạ đen ở xã Cao Dương, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình vào 5/2017 để đánh giá hoạt tính chống oxy hóa gồm các chất phenolics (TPC) và flavonoids (TFC). Mẫu lá được khử trùng và sấy khô ở nhiệt độ 30 độ C, sau đó phân tách các phân đoạn hoạt tính từ chiết xuất của lá cây bằng phương pháp phân tích sắc khí ký ghép khối phổi (GC-MS) và sắc ký lỏng ghép khối phổ (EIS-MS).

Các thí nghiệm để đánh giá các hoạt chất có trong lá cây cũng được thực hiện, trong đó đặc biệt quan tâm tới hàm lượng phenolic – chứa nhiều hoạt động dược lý như khả năng chống oxy hóa và chống viêm, khả năng ức chế mạnh bệnh tim mạch, ung thư và tiểu đường. Các hoạt tính sinh học như kháng khuẩn, chống viêm, chống ung thư và ức chế protein kinase cũng được đánh giá.

Ngoài các hợp chất thuộc nhóm phenolics và flavonoids, trong cây xạ đen còn có một số hợp chất quan trọng như Maytenolione A (C30H46O4) và Celasdine B (C30H50O3) được phân lập từ lá cây xạ đen và được phát hiện có độc tính mạnh đối với các dòng tế bào ung thư cũng như hoạt động chống sao chép của HIV.

Các phát hiện của nghiên cứu này cho thấy lá cây xạ đen chứa nhiều hợp chất hoạt tính sinh học có thể được khai thác cho mục đích y học và dược phẩm. Loại cây này có đặc tính chống oxy hóa mạnh, cho hàm lượng phenolics và flavonoids cao. Tuy nhiên, cần thêm các nghiên cứu sâu hơn về phân lập và tinh chế các thành phần chính này từ chiết xuất lá cây xạ đen.

Tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa của lá xạ đen

Nghiên cứu tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa của lá xạ đen (Celastrs hindsii Benth et Hook) của tác giả Bùi Thị Thanh Duyên, Đặng Kim Thu, Bùi Thanh Tùng, khoa Y dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, Vũ Mạnh Hùng, Học viện Quân y được công bố vào tháng 2/2020.

Theo đó, cây xạ đen được biết đến trong dân gian là một dược liệu có tác dụng trong hỗ trợ điều trị ung thư. Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả đánh giá tác dụng ức chế một số dòng tế bào ung thư và tác dụng chống oxy hóa của lá xạ đen. Mẫu lá xạ đen được chiết bằng ehtanol 90% và tiến hành chiết phân đoạn lần lượt với n-hexane (Hex), ethyl acetate (EtOAc) và n-butanol (n-BuOH). Tác dụng ức chế tế bào ung thư được thực hiện bằng phương pháp MTT (3-(4,5 dimethylthiazol-2-ul)-2,5 – diphenyltetrazolium) trên 3 dòng tế bào ung thư gan Hep G2 (HB – 8065 TM), ung thư phổi LU-I (HTB – 57 TM), ung thư vú MCF-7 (HTB – 22 TM). Tác dụng chống oxy hóa được tiến hành thông qua phương pháp quét gốc tự do DPPH (2,2-diphenyl-l-picryhydrazyl).

Kết quả ức chế tế bào ung thư cho thấy phân đoạn EtOAc có tác dụng gây độc tế bào ung thư gan, phổi mạnh nhất so với các phân đoạn khác với IC 50 lần lượt là 33,7+_1,5 micorgam.ml và 13,0 +- 0,5 microgam.ml. Phân đoạn BuOH cho tác dụng yếu hơn với tế bào ung thư phổi với IC 50 là 64,0+-2,2microgam.mL. Kết quả chống oxy hóa chỉ ra rằng phân đoạn EtOAc có tác dụng chống oxy hóa tốt nhất với IC 50 là 46,9 +-2,5micorgam/mL. Cao EtOH toàn phần cũng thể hiện tác dụng cống oxy hóa mạnh với IC 50 là 48,5 +-2,3 microgam/mL. Kết quả nghiên cứu này cho thấy cao chiết lá xạ đen có tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa cao.

Ngoài ra còn có các nghiên cứu khác cũng thuộc chủ đề này

Lê Thế Trung và cộng sự (1999) đã nghiên cứu về khả năng chữa ung thư của cây xạ đen Hòa Bình.

Nguyễn Huy Cường (2008) nghiên cứu thành phần hóa học và thăm dò hoạt tính sinh học cây xạ đen

Luận văn thạc sĩ sinh học của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy tại Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam, Viện sinh thái và tài nguyên sinh vật vào năm 2017 với đề tài  Nghiên cứu thành phần hóa học và tác dụng diệt tế bào ung thư của lá xạ đen (Ehretia asperula Zoll. & Mor).

6. Thành phần cây xạ đen

1. Các polyphenol

Ly và cộng sự đã tiến hành chiết xuất và phân lập được từ dịch chiết Methanol 50% từ lá của loài Celastrus hindsii Benth. Kết quả thu được 8 hợp chất polyphenol gồm rutin , kaempferol 3-rutinoside , axit rosmarinic , axit lithospermic và axit lithospermic B , và ba oligome mới của axit rosmarinic, một dimer và hai trimers . Đây đều là các chất có khả năng chống oxi hóa rất tốt.

2. Các sesquiterpene và triterpene

Từ thân cây loài Celastrus hindsii Benth, Hui-Chi HUANG cùng nhóm nghiên cứu đã xác định các estar agarofuran sesquiterpene, 1b, 2b, 6a, 15b-tetracetoxy-8b, 9a-dibenzoyloxy-b-dihydroagarofuran (celahin D) , emarginatine E. Ba triterpen được xác định gồm loranthol, lupenone và friedelinol.

Bốn hợp chất triterpene mới, celasdin-A (14), celasdin-C (15), celasdin-B (16) và cytotoxic maytenfolone-A, được phân lập từ Celastrus hindsii. Đánh giá sinh học cho thấy maytenfolone -A có khả năng kháng tế bào ung thư gan (HEPA-2B, EDs0 = 2.3 / zg ml – ~) và ung thư biểu mô vòm họng (KB, EDs0 = 3,8 #g ml – 1). Celasdin-B đã được tìm thấy đã thể hiện khả năng ức chế sao chép HIV hoạt động trong các tế bào lympho H9 với ECs0 là 0,8 / zg ml.

Nghiên cứu hóa học của Celastrus hindsii đang phát triển ở  Việt Nam đã dẫn đến phân lập và làm sáng tỏ cấu trúc của axit glucosyringic, lup-20 (29) -ene-3β, 11β-diol, lup-20 (29) -ene-3-one (lupenone) và lup-5,20 (29) -diene-3-one

Theo Lou và cộng sự, trong loài Celastrus hindsii Benth có các triterpenoids loại oleanane (1- 2) mới và một diterpenoid loại podocarpane mới, cùng với 20 hợp chất đã biết (5 -24 ) được phân lập từ thân cây Celastrus hindsii Ngoài ra, tất cả các hợp chất được đánh giá cho các hoạt động chống vi rút in vitro của chúng chống lại vi rút hợp bào hô hấp (RSV) bằng các xét nghiệm giảm hiệu ứng tế bào (CPE). Các hợp chất 7, 10, 11, 19 và 24 thể hiện hoạt động chống RSV rõ ràng với các giá trị IC50 từ 1,55 đến 6,25 M.

Một loại macrocyclic lactone mới có tên Hindsiilactone A , 5,8-quinoflavan mới có tên Hindsiiquinoflavan B và ba hợp chất đã biết (Combretastatin D-2 , Combretastatin D-3 và isocorn được phân lập từ chiết xuất ethanol 80% từ thân cây Celastrus hindsii Tất cả các hợp chất phân lập được đánh giá có độc tính tế bào chống lại bốn dòng tế bào khối u ở người gồm : NCI-H187, HCT116, BC-1 và HuH7.

Cây xạ đen dưới cách nhìn khoa học được đánh giá rất cao. Và trên thực tế thì nhà thuốc Đông y Phú Vân cũng lựa chọn xạ đen là dược liệu chủ đạo trong bài thuốc hỗ trợ ung thư của mình. Phòng chẩn trị Y học cổ truyền Phú Vân là đơn vị chuyên cung cấp cây xạ đen chất lượng nhiều năm nay trên toàn quốc. Các cây thuốc được trực tiếp nhà thuốc thu hái và chế biến đảm bảo có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, an toàn vệ sinh và không sử dụng các chất để bảo quản. Cam kết 1 đổi 1 nếu khách hàng nhận thuốc không ưng ý hoặc có các dấu hiệu thuốc ẩm, mốc…Các loại dược liệu của nhà thuốc đông y Phú Vân trước khi đưa ra trên thị trường đều đã được nghiên cứu kỹ lưỡng với những bằng chứng khoa học không thể phủ nhận, được thử độc tính cẩn thận. Các nghiên cứu chuyên sâu về chiết xuất thành phần hoạt chất trong dược liệu đảm bảo hiệu quả tối đa. Các bạn có thể tham khảo giá bán cây xạ đen qua thông tin  dưới đây để biết thêm chi tiết:  Giá, địa chỉ bán cây xạ đen Hòa Bình

Để được tư vấn miễn phí bốc thuốc hoặc mua cây xạ đen, cao xạ đen bạn vui lòng liên hệ tới số hotline: 0397.387.114 hoặc 0912.040.918 để được Bác sĩ tư vấn trực tiếp.

Ở bài viết trước, chúng tôi đã tập trung trả lời câu hỏi tác dụng của cây Gắm, vậy bài viết này chúng tôi sẽ giải thích tiếp câu hỏi cây Gắm có thực sự tốt không như sau.

Để trả lời cho câu hỏi cây Gắm có tốt không, như thường lệ, chúng tôi sẽ giới thiệu nhanh về cây thuốc này.

Giới thiệu nhanh về cây Gắm

Cây Gắm hay còn được biết đến với tên khoa học là Gnetum montanum Markgr, thuộc họ (Gnetaceae). Cây được tìm thấy trong tự nhiên trên đất cát. Các loài cây này thường sinh trưởng và phát triển tốt ở nơi có nhiều bóng râm, hoặc trong các vùng đất ẩm có độ thoát nước tốt, giàu chất dinh dưỡng.

Bộ phận được sử dụng

Ngoài phần thân và lá cây dây gắm sẽ được thu hái và chế biến làm thuốc điều trị bệnh thì những bộ phận khác như quả, hạt, rễ cây và nhựa cao gắm cũng được người trồng thu hái và đem bán có giá trị kinh tế khá cao.

Ví dụ: rễ cây được chế biến làm thuốc giải độc, nhựa cây được khai thác và sử dụng làm đồ uống lạnh, phần hạt và quả dùng để chiên hoặc tách dầu sử dụng vào cuộc sống hàng ngày.

Thành phần hóa học

Trong một số nghiên cứu phân lập cây dây gắm nhận thấy cây gắm có chứa một số loại thành phần hóa học như  2-hydroxy-3-methoxymethyl-4- methoxycarbony-lpyrrol, Bsitosterol, 3diphenylpyrrole, 4′-trihydroxy-4 methoxydibenzylether, N,N-dimethylethano-lamin, 2-hy-droxy-3-methoxy-4-methoxycarbonypyrrol, resveratrol,…

Về tác dụng của cây dây Gắm

Theo Đông Y

Theo Đông Y cây dây Gắm có vị đắng, tính bình, có tác dụng khu phong, trừ thấp, thư cân hoạt huyết, giải độc, tiêu viêm và sát trùng.

Chủ trị: Cây gắm được mọi người truyền tai nhau giúp chủ trị các chứng như ngộ độc rắn cắn, phòng bệnh sốt rét, bị sơn ăn, trị chứng đau nhức xương khớp và chứng thống phong. Giúp giảm đau, liền gân xương, trị bong gân, gãy xương, bị ngã tổn thương. Đặc biệt phần rễ của cây dây Gắm còn dùng để trị chứng hạc tất phong (hay còn gọi là chứng đầu gối sưng đau).

Theo Y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền thì dây gắm có nhiều lợi ích trong việc điều trị bệnh Gout như:

• Dây gắm hỗ trợ điều trị các triệu chứng sưng nhức, đau xương khớp, giúp giảm thiểu việc sử dụng thuốc giảm đau.
• Giúp tăng cường chuyển hóa, đào thải và hạ nồng độ acid uric trong máu, hỗ trợ điều trị bệnh gout cấp tĩnh và mãn tính.
• Giảm các chỉ số acid uric trong máu
• Bồi bổ, tăng cường các chức năng gan, thận giúp thận khỏe hơn để đảm nhận tốt nhiệm vụ đào thải acid uric qua thận
• Tăng khả năng đào thải acid uric theo đúng cơ chế sinh học
• Giúp làm tan các các tinh thể muối urat – là một trong những tác nhân gây lên các cơn đau gout ở người bệnh.

Xem thêm: Các bài thuốc từ cây dây Gắm

Làm thế nào cây Gắm có tác dụng tốt nhất

Như các bạn đã thấy thì cây Gắm được ghi nhận có rất nhiều tác dụng khác nhau và đặc biệt là cho người bệnh gout, xương khớp. Tuy nhiên để sản phẩm có tác dụng tốt nhất thì 2 yếu tố là nguyên liệu và cách thức bào chề phải chuẩn.

Ở đây chúng tôi đã thực hiện một video có tóm tắt lại quy trình thu hái cây Gắm từ thiên nhiên và cách bào chế của phòng khám Phú Vân. Theo chúng tôi đây là một cách tối ưu đem lại chất lượng cao nhất cho sản phẩm. Khác với các đơn vị buôn bán sản phẩm đông dược khác trên thị trường, chất lượng sản phẩm là cái mà Đông Y Phú Vân từ hào đem lại nhất cho người bệnh.

Cây Gắm có thực sự tốt không

Để trả lời câu hỏi cây Gắm có thực sự tốt không, chúng tôi sẽ trích dẫn từ đề tài nghiên cứu khoa học của Trịnh Tuý An, Huỳnh Ngọc Thuỵ, “Sàng lọc tác dụng hạ acid uric (axit uric) máu của một số dược liệu thu hái tại các tỉnh phía nam Việt Nam”, 2016.

Trích dẫn từ kết quả nghiên cứu cho thấy: Sau 14 ngày áp dụng phác đồ điều trị, cao thử nghiệm ở liều 150 mg/kg cho tác dụng hạ acid uric máu mạnh hơn allopurinol ở lô đối chiếu (giảm 55,87%). Liều 100 mg/kg cao thử nghiệm cho tác dụng hạ acid uric máu là 48,47%. Liều 50 mg/kg tác dụng hạ acid uric máu của cao thử nghiệm là 42,62%.

Hình ảnh từ nghiên cứu

Nghiên cứu khác đã công bố:

• TS. Triệu Văn Hùng (Chủ biên) – TS. Nguyễn Bá (chủ nhóm bài lương thực thực phẩm) – TS. Lưu Đàm Cư – TS. Phan Huy Dục – ThS. Tạ Minh Hòa – ThS. Nguyễn Thị Hiền – TS. Trần Minh Hợi – TS. Nguyễn Khắc Khôi – TS. Vũ Xuân Phương – TS. Nguyễn Nghĩa Thìn – KS. Vũ Văn Dũng; Dự án hỗ trợ chuyên ngành Lâm sản ngoài gỗ tại Việt Nam – Pha II. Lâm sản ngoài gỗ Việt Nam 2007.; Nhà xuất bản Bản đồ – 2007. Trang 265

Về tác dụng thực tế tại Phú Vân:

Trong nhiều năm qua, đã có rất nhiều người bệnh đến khám và điều trị bệnh gout, xương khớp và có kết quả rất tốt. Tuy nhiên việc đưa thông tin của các bậc cha chú lên mạng là điều cần hạn chế. Nếu bạn đọc cần thêm thông tin về người thật việc thật trị bệnh gout bằng cây Gắm, hãy liên hệ với phú Vân qua số hotline 0912 040 918 | 0397 387 114 để chúng tôi có thể cung cấp thông tin và tư vấn thêm.

Tóm lại:

• Cây Gắm có tốt hay không còn phụ thuộc việc sử dụng có đúng mục đích hay không
• Nguyên liệu và cách thức bào chế sẽ quyết định chất lượng của sản phẩm
• Hiệu quả của cây thuốc vẫn tùy vào cơ địa của mỗi người
• Không dùng cho người mẫn cảm với bất cứ thành phần nào của sản phẩm
• Không dùng cho phụ nữ có thai và cho con bú

Bạn cần mua sản phẩm từ dây Gắm

Nếu bạn đang tìm mua sản phẩm từ cây dây Gắm và mong muốn một chất lượng sản phẩm tốt nhất. Vậy phòng chẩn trị y học cổ truyền Phú Vân là địa chỉ dành cho bạn!

Giấy phép hoạt động của Phú Vân

Cao dây gắm được Viện kiểm nghiệm vệ sinh an toàn thực phẩm kiểm nghiệm an toàn, được cấp phép lưu hành theo số công bố:004/19/TCCS-HS.

Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành dược liệu, Đông Y Phú Vân cung cấp rất nhiều các loại dược liệu quý, đã được sự tin tưởng của người tiêu dùng trong suốt thời gian qua. Nhà thuốc luôn tự hào về chất lượng sản phẩm, hỗ trợ tư vấn và bốc thuốc miễn phí cho người bệnh, cam kết dùng thảo dược sạch và đạt hiệu quả. Đặc biệt các dược liệu này đều do nhà thuốc trực tiếp thu hái và chế biến theo đúng chuẩn của Bộ Y Tế.

Mọi thắc mắc cần tư vấn hoặc hỗ trợ, Khách hàng vui lòng gọi đến số Hotline: 0912 040 918 | 0397 387 114  gặp bác sĩ Vũ Công Phú tư vấn trực tiếp!

1. Công dụng của cây xạ đen

Cây xạ đen

Tên khác: Dây gối, Dây gội, Dây gối Ấn Độ, Dầu gụ

Tên khoa học: Celastrus luindsii Benth & Hook.

Họ thực vật: Vệ mâu, còn gọi là Hải đồng hay Dây gối (Celastraceae)

1.Khi nhắc đến cây xạ đen, không thể không nhắc đến tác dụng tuyệt vời của nó với việc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư.

• Flavonoid trong cây xạ đen có tác dụng làm chậm quá trình oxy hóa do các gốc tự do gây ra từ đó giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây ung thư đồng thời ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch
• Quinon tìm thấy trong xạ đen có khả năng làm cho tế bào ung thư dễ hóa lỏng để bài tiết ra khỏi cơ thể. Khi Quinon được kết hợp với Flavonoid sẽ giúp đào thải, loại bỏ các tế bào ung thư ra khỏi người bệnh nhanh và hiệu quả gấp nhiều lần.
• Các nhà khoa học hàng đầu thế giới còn chứng minh dược chất Saponi Triterpenoid trong xạ đen có thể ức chế sự phát triển của tế bào bệnh ung thư, tái tạo các cấu trúc tế bào bị bệnh, đồng thời có khả năng ngăn ngừa quá trình phát triển và tốc độ di căn của các khối u ác tính.

2.Cây xạ đen có tác dụng chữa những bệnh về gan

• Theo y học cổ truyền, cây xạ đen có vị đắng, thơm mát có tác dụng rất hiệu quả cho việc hỗ trợ điều trị những bệnh về gan: viêm gan, xơ gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ. Do xạ đen là một loại thảo dược có công dụng làm mát gan cực kỳ hiệu quả và giúp cho cơ thể thanh nhiệt rất tốt. Cây xạ đen có thể loại bỏ đi những mụn xấu do tình trạng cơ thể bị nóng bên trong phát ra.
• Với những trường hợp gan nhiễm mỡ sau khi sử dụng cây xạ đen thì tình trạng ức chế quá trình lipid giảm mạnh, điều này sẽ làm giảm đi tình trạng của bệnh một cách hiệu quả nhất.

3. Cây xạ đen điều trị huyết áp không ổn định rất hiệu quả bằng cách rất đơn giản là uống nước xạ đen thường xuyên. Tất nhiên là tốt nhất người bệnh cần qua kê đơn, thăm khám của bác sĩ trước khi dùng cây xạ đen để có hiệu quả về huyết áp ổn định

4.Cây xạ đen có tính hàn và vị hơi chát nên có thể điều trị rất tốt chứng mất ngủ ngủ và có thể giúp cải thiện được tình trạng mất ngủ, tăng tuần hoàn máu não cực kỳ hiệu quả. Ngoài ra cây xạ đen còn có tác dụng trong điều trị các chứng chóng mặt.

Xem đầy đủ hơn: Công dụng của cây xạ đen- cách phân biệt từng loại

2. Đặc trưng hình thái cây xạ đen

Cây bụi thân gỗ, trườn leo vươn dài đến 20-30m trung bình 10-15m, đường kính gốc đạt 8-10cm, trung bình 7-8cm.

Cành và thân non hơi tròn, không có lông, vỏ màu xanh hơi tím, lúc già màu xám nâu.

Lá mọc cách, phiến lá hình bầu dục hay xoan ngược, có mũi nhọn ở đầu, dài 6-11cm, rộng 2-5cm. Lá non mép có răng cưa thô, màu tím, sau chuyển thành màu xanh, không rụng theo mùa, cuống dài 5cm, gân lá có 7 đôi hình lông chim

Hoa mọc chùm ở đầu cành hay nách lá, dài 5-10cm, cuống dài 2-4mm, hoa mẫu 5, màu trắng, đơn tính cùng gốc. Hoa cái có tiểu nhụy kép, noãn 3 buồng.

Quả nang hình trứng dài 1cm khi chín nứt 3 mảnh, hạt có áo màu hồng. Mùa hoa tháng 3-5, mùa quả chín tháng 9-12.

3. Đặc tính sinh thái cây xạ đen

Mọc tự nhiên ở nhiều tỉnh cả miền Bắc và miền Trung như Quảng Ninh, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hà Nội,Thừa Thiên, Gia Lai nhưng nhiều nhất là Hoà Bình.

Ở Hoà Bình gặp nhiều ở các huyện Lạc Sơn, Kim Bôi, Đà Bắc, Tân Lạc,…nhiều nhất là dưới rừng thứ sinh vùng núi đá vôi.

Thường mọc phân tán ở rừng có độ tàn che 0,4-0,5 với các loài cây trai,nghiến, ô rô,…, thân cành trườn dài và vươn cao lên tận tầng trên của tán rừng.

Theo kinh nghiệm dân gian có 2 loại: Xạ đen thân có nhựa đen và xạ vàng thân có nhựa vàng. Xạ đen làm thuốc tốt và mọc ở vùng cao hơn xạ vàng.

Ở Tú Sơn – Kim Bôi một số hộ đã có kinh nghiệm trồng quanh vườn nhà để làm thuốc. Sau 3-4 năm cây cao 4-5m đã có hoa quả.

Xạ đen gặp phổ biến ở độ cao 300-400m so với mực nước biển, nơi có nhiệt độ bình quân năm 20-25^oC, lượng mưa 1500-2000mm. Ưa đất có thành phần cơ giới trung bình, ẩm mát, thoát nước tốt, ít chua. Ưa sáng nhưng chịu được bóng, tái sinh chồi mạnh, cần có trụ đỡ trườn dài, vườn cao. Gặp nơi thuận lợi thân và cành có khả năng đâm rễ phụ cắm vào đất.

4. Kỹ thuật trồng cây Xạ đen – Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam

Nằm trong Dự án phục hồi rừng đầu nguồn tự nhiên bị suy thoái tại miền Bắc Việt Nam thuộc Viện Khoa học Lâm Nghiệp Việt Nam, tài liệu về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây xạ đen đã được Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Quát nghiên cứu và soạn thảo kỹ lưỡng để giới thiệu đến mọi người.

1. Nguồn giống

Có thể trồng bằng cây con gieo ươm từ hạt. Thu hạt chín đều từ cây mọc tự nhiên hoặc trồng được 4-5 năm.

Tốt nhất là trồng bằng hom lấy từ cành bánh tẻ ở rừng tự nhiên hoặc cây trồng.

2. Tạo cây con bằng hom

Cây xạ đen giống

Trung tâm Giống cây trồng Hoà Bình bước đầu đã thí nghiệm thành công với kết quả như sau:

– Chọn hom bánh tẻ (Vỏ xanh hoặc xanh nâu) đường kính 0,5-0,7cm, cắt thành đoạn dài 12-15cm, bỏ bớt phần ngọn còn lá non và phần gốc không có lá, mỗi cành có thể lấy được 3 hom.

– Tạo bầu, vỏ bằng Pôlyêtylen kích cỡ 14x20cm, ruột bầu là hỗn hợp đất mặt vườn ươm hoặc dưới rừng trộn 10% phân vi sinh và 1% supe lân theo khối lượng.

– Tưới nước đủ ẩm cho bầu, cắm hom sâu 5-6cm, che bóng 50-60% sau 7-10 ngày thì nảy chồi và sau 3-5 tuần ra rễ đạt tỷ lệ 50-60%. Nếu dùng hom gốc và hom giữa cành được xử lý bằng thuốc bột TTG hoặc IBA nồng độ 40-120ppm có tỷ lệ ra rễ đạt 80-90%.

– Thời vụ giâm hom vào tháng 9-10 cho kết quả tốt hơn vào tháng 4-5.

– Tiêu chuẩn cây đem trồng: 6 tháng tuổi, cao 20-30cm, đường kính gốc 0,4-0,5cm, bộ rễ phát triển tốt, lá ở ngọn màu xanh.

3. Trồng, chăm sóc

– Phát dọn thực bì theo đám rộng 5-10m hoặc theo hố rộng 2-3m, mật độ 2000-2500 cây/ha (Cự ly 2×2,5m hoặc 2x2m).

– Đào hố 30x30x30cm, có điều kiện bón lót 2-3kg phân chuồng hoai/ 1 hố

– Trồng bằng cây con có bầu vào vụ xuân hoặc vụ thu khi đất đủ ẩm, vào ngày có thời tiết râm mát.

– Chăm sóc 2-3 năm liền, 2-3 lần mỗi năm, phát dọn thực bì xâm lấn và vun xới gốc, chú ý bảo vệ cây bạn cho xạ đen có trụ đỡ thân cành để có thể trườn dài vươn cao.

4. Thu hoạch

Có thể sử dụng cả thân, cành, lá, rễ nhưng chỉ thu hái cành và lá non để cho cây tái sinh chồi. Thu hoạch khi cây trồng được 2-3 tuổi. Tốt nhất là cắt cành lá vào mùa sinh trưởng, cứ 2-3 tháng cắt một lần. Trong tự nhiên nếu cắt toàn bộ cành lá có bụi thu được 200kg sản phẩm khô.

5. Hạn chế

Đã bị khai thác kiệt, trong tự nhiên chỉ còn sót lại ít cây ở vùng sâu, xa. Mới được gây trồng nên chưa có kinh nghiệm và kỹ thuật hoàn chỉnh nhất là nguồn giống.

5. Kỹ thuật trồng cây Xạ đen – Fao Việt Nam

1. Điều kiện thời tiết

Xạ đen là cây ưa thời tiết mát mẻ chỉ phù hợp với khí hậu và chất đất ở vùng núi cao, có nhiệt độ thấp. Nếu chất đất, thổ nhưỡng không thích hợp, vẫn trồng được nhưng cây sẽ không phát triển.

Đất trồng xạ đen phải là loại đất thịt, đất đỏ, đất tơi xốp có độ ẩm thích hợp không quá khô mà càng không được ngập úng.

2. Thời vụ trồng

Thích hợp nhất là từ tháng 1 đến tháng 4 hàng năm.

3. Cách chọn giống

Với bất cứ loại cây nào khâu chọn giống cũng đều quan trọng. Vì vậy, để đảm bảo chất lượng, cần chọn hạt giống to, mụ mẫm, đều và không sâu bệnh.

4. Kĩ thuật trồng cây xạ đen

Có 2 cách là giâm cành hoặc gieo hạt. Nếu bằng hạt thì cần xử lý trước khi gieo trồng. Đầu tiên ngâm hạt giống với nước ấm khoảng 25 phút, sau đó vớt ra trộn đều với cát rồi tiến hành gieo.

Nếu trồng trên ruộng phải lên luống rộng 90cm, cao 90-100cm để tránh ngập úng. Sau đó làm đất thật nhỏ, tạo lỗ rồi gieo hạt vào.

Lưu ý sau khi gieo, phủ một lớp đất mỏng lên miệng lỗ hạt, nhưng không được quá dày khiến hạt không thể nảy mầm. Hạt sẽ nảy mầm sau 5-7 ngày.

Nếu chọn phương thức giâm cành thì phải chọn cành giống khỏe. Cần dùng thuốc kích thích mọc rễ để cành nhanh mọc, đảm bảo sức phát triển của cây được tốt hơn.

5. Chăm sóc cây xạ đen

Sau khi trồng phải đảm bảo tưới đủ ẩm, bón phân và làm cỏ thường xuyên để cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Xạ đen là loại cây rất ít bị sâu bệnh tấn công nên hầu như không cần đến thuốc bảo vệ thực vật trong việc phòng ngừa các bệnh gây hại.

6. Kĩ thuật trồng cây xạ đen bằng hạt giống đơn giản

Hạt giống và giống cây xạ đen

1. Chuẩn bị chọn hạt

• Chọn hạt xạ đen uy tín
• Nhặt bỏ những hạt lép, hạt mốc
• Ngâm hạt đã chọn dưới nước trong vòng 15 phút rồi để ráo.

2. Chuẩn bị luống

• Chuẩn bị đất luống xới tơi
• Nhặt hết cỏ
• Làm thành từng luống cáo khoảng 25cm. Rộng 80-100cm

3. Cách gieo

• Trộn hạt xạ đen đã ngâm với cát, trấu, và đem trồng theo luống đã chuẩn bị sẵn.
• Khi gieo nên rải hạt đều tay, xong phủ trấu hoặc cát lên bên trên để giống được duy trì độ ẩm và phát triển thật tốt.
• Hạt giống cây xạ đen sẽ nhú mầm sau khoảng 5 ngày gieo trồng, sau đó bạn tách riêng mỗi cây ra để bỏ vào bầu làm sẵn.
• Cho tới khi cây cứng cáp thì chuyển vào vườn để trồng.

7. Kĩ thuật trồng cây xạ đen bằng cách ươm cành

1. Chuẩn bị cành xạ đen làm giống

• Chọn những cành xạ đen khỏe mạnh, chiều cao từ 15-17 cm.
• Cắt bớt 2/3 phiến lá sau đó cho phần cồi nhúng vào thuốc kích thích mọc rễ rồi bắt đầu cho vào bầu ươm đã chuẩn bị.

2. Chuẩn bị đất ươm trồng

• Đất trồng xạ đen là đất đỏ
• Đất cát pha tơi xốp, đất thịt có độ ẩm trung bình,
• Đất không ngập úng

3. Chuẩn bị vườn ươm

• Vườn ươm được làm thành từng luống khoảng 80cm, rộng 1m dài 6-10m
• Luống cao khoảng 90cm
• Làm luống có nilon phủ bên trên để che chắn
• Đất luống nên trộn lẫn mùn cưa hoặc trấu: 33%, cát khô:33%, xơ dừa: 34%

4. Chuẩn bị hố trồng

Đào hố để trồng cây xạ đen trước tầm 10 – 15 ngày là tốt nhất

Bầu cây xạ đen trước khi đem trồng

5. Cách trồng cây xạ đen

• Trồng cây cách cây khoảng 1m-1m, mỗi hàng cách hàng 80cm
• Bóc bầu cho cây giống bóc nhẹ hàng bầu cây sau đó cho cây xuống hố cho đất vào xung quanh hố, nhấn khá chặt xung quanh bầu cây giống.
• Trồng cây nghiêng 45 độ theo hướng dọc luống, bón cho cây 50kg phân chuồng và 200kg NPK cho mỗi hecta.
• Lấp gốc để chồi gốc 5 – 7 cm
• Phủ rạ rơm hoặc bèo tây lên mặt luống, bởi như vậy sẽ giúp giữ độ ẩm và tính mùn. Cung cấp dinh dưỡng cho đất tơi xốp.
• Chú ý, khi trời mưa, ngập úng thì chúng ta phải liên tục thoát nước để tránh tình trạng ngập úng liên tục. Giúp cây phát triển bình thường.

6. Chăm sóc cây xạ đen

• Cây xạ đen nên tỉa bớt cành từ năm 2 trở đi để cây thông thoáng dễ phát triển. Nên tỉa vào tháng 4 hoặc tháng 9
• Vào mùa thu nên bón thúc cho cây
• Vun đất và tạo chất mùn dưới gốc cây để cây phát triển về sau

7. Lưu ý

• Trồng cây xạ đen có thể trồng vào mọi thời điểm trong năm, tuy nhiên nên trồng vào mùa xuân hoặc mùa thu
• Nếu trồng vụ xuân, nên trồng khoảng tháng 1-4 hàng năm. Nếu vụ thu khoảng tháng 9-10

8. Cách dùng cây xạ đen đơn giản nhất

Có rất nhiều cách dùng cây xạ đen để hỗ trợ điều trị bệnh, nhưng dưới đây là cách sử dụng đơn giản nhất và cũng khá hiệu quả

Cây xạ đen sắc nước:

• Lá xạ đen: 25g
• Thân xạ đen: 50g
• Lượng nước sử dụng:1,5 lít

Cho tất cả những nguyên liệu đã chuẩn bị như trên, đun sôi nhỏ lửa trong thời gian 15 phút hoặc hãm như trà tươi trong thời gian 30 phút. Chắt nước uống hàng ngày, nên dùng nóng sẽ thơm ngon hơn.

Cây xạ đen kết hợp với một số loại dược liệu: ( Điều trị bệnh ung thư, bệnh gan…)

• Cây xạ đen (Cả lá và thân): 30-40gram
  Cây bạch hoa xà thiệt thảo:  30gram.
  Cây bán chi liên:  15gram.

Những vị dược liệu đã chuẩn bị như trên cho vào nòi và đun sôi, âm ỉ lửa 15-20 phút. Chắt nước uống hằng ngày. Uống hết trong 1 ngày.

=> Xem chi tiết: Cách dùng cây xạ đen đơn giản, hiệu quả

9. Lưu ý chọn giống và ươm trồng cây xạ đen

Có khá nhiều nơi bán hạt giống cây xạ đen khác nhau. Quan trọng là bạn biết cách chọn lựa đơn vị bán hạt giống uy tín, chất lượng để mua:

• Không nên chọn mua hạt giống ở những nơi không có nguồn gốc, không mua ở thị trường chợ đen, những nơi không có uy tín vì chưa chắc đó là xạ đen và cũng đôi khi là xạ đen nhưng không đảm bảo chất lượng như bạn mong đợi.
• Hãy tìm cơ sở bạn cây giống, hạt giống tốt nhất để từ đó an tâm hơn khi gieo trồng xạ đen xuống vườn ươm, đừng để vườn ươm của bạn không lên nổi một vài cây khi mua hạt giống không đảm bảo chất lượng.
• Với bất cứ cây gì thì chọn giống là khâu quan trọng nhất và cây xạ đen cũng vậy. Do đó, việc chọn giống cần đảm bảo chất lượng, hạt đều không sâu bệnh. Cần mua tại nơi có uy tín.

Nếu không thể tự ươm trồng trong nhà vườn nhà, bạn có thể tham khảo mua cây xạ đen hoặc cao xạ đen từ phòng chẩn trị y học cổ truyền Đông Y Phú Vân qua thông tin  dưới đây để biết thêm chi tiết:  Giá, địa chỉ bán cây xạ đen Hòa Bình 

Hi vọng rằng với cách chăm sóc cây xạ đen từ giâm cành và hạt giống như trên, mọi người sẽ biết cách nhân giống loại cây này tốt nhất. Không những vậy mọi người cùng biết được nên mua hạt giống ở đâu chất lượng, cây giống khỏe mạnh nhất.

Nếu cần tư vấn và tìm hiểu thêm về công dụng và cách dùng cây xạ đen Hòa Bình và các loại cây dược liệu quý khác bạn có thể liên hệ qua số tổng đài tư vấn 0912.040.918 hoặc đặt câu hỏi của bạn ở mục ý kiến ở cuối bài viết, bác sĩ Vũ Công Phú – bác sĩ Y học cổ truyền tại Hòa Bình sẽ giải đáp những thắc giúp bạn có thêm những thông tin đáng tin cậy.