Khi tìm hiểu thông tin về quế có thể thấy nhiều loại như nhục quế quế chi và bột quế. Vậy làm cách nào để phân biệt 3 loại trên? Phương pháp bào chế như thế nào? Làm cách nào để đánh giá chất lượng quế tốt hay xấu?
Nhục quế bột quế và quế chi
Đông y phú vân có bán quế theo các phần như sau:
- Nhục quế miếng: 150.000 VND/1kg
- Bột quế tán mịn: 190.000 VND/1kg
- Quế chi: 120.000VND/1kg
Nhục quế, quế chi và bột quế là cách gọi của đông y, Vậy cụ thể cách gọi đó là như nào?
Phân biệt nhục quế quế chi và bột quế
Nhục quế
Nhục quế hay còn gọi là Ngọc Thụ, Quế đơn, Quế bì là vỏ khô của cành to cây quế. Nhục quế tâm là phần vỏ quế khô được cạo sạch biểu bì ngoài. Vỏ quế khô cuộn tròn theo hình ống gọi là Quan Quế. Trên cùng một cây nhưng chất lượng thu hoạch vỏ quế là khác nhau ở những bộ phận khác nhau. Việc vỏ quế được bóc ra từ bộ phận nào cũng là một yếu tố để đánh giá chất lượng tốt xấu của vỏ quế.
Cách gọi tên vỏ quế cho thấy nơi bộ phận được bóc như sau:
- Quế hạ bản: vỏ quế được lột ở phần thân trở xuống gốc mà không lấy phần bên trên.
- Quế trung châu: phần vỏ quế lấy ở giữa của thân cây.
- Quế thượng biểu: là phần vỏ quế lấy ở đoạn giữa cây quế trở lên phía ngọn.
Một số loại quế tốt ở Việt Nam như quế Thanh ở vùng Thanh Hóa (tên gọi khác là C.loureiri Nees), quế Qùy trên đất Nghệ An. Cả hai loại quế này đều rất nổi tiếng và đem lại giá trị kinh tế lớn. Vỏ quế bào chế thuốc từ các loại quế này có chất lượng rất tốt được tin dùng không chỉ trong nước mà còn nước ngoài.
Quế chi
Quế chi là những cành quế con được phơi khô làm thuốc, quế chi tiêm lấy ở ngọn cành (hoặc vỏ cành quế con của cây quế (Cinamomum cassia Blume).
Bột quế
Bột quế thường là những phần tinh phẩm nhất của quế được đem đi ép nghiền thành dạng bột mịn, được bảo quản ở những nơi không ẩm mốc, thường đóng trong túi nilong 2 lớp để giữ được mùi thơm và hoạt chất trong quế. Bột quế tốt là những sản phẩm được cấp phép của sở y tế và không sử dụng chất bảo quản.
Cách bào chế
Sau khi thu hoạch quế nhà thuốc trực tiếp phân thành 3 nhóm vỏ, thân cành riêng biệt. Đồng thời loại đi cành mục lá khô và những thành phần khác không phải cành quế rồi làm sạch, phơi âm can.
Đóng túi nilong 2 lớp để bảo đảm giữ hoạt chất và mùi hương của quế, tránh bị ẩm gây nấm mốc.
Nhà thuốc hoàn toàn không sử dụng bất kì chất bảo quản nào trong quá trình bào chế nhục quế, quế chi cũng như bột quế. Mọi quá trình tiến hành đều được sở y tế Hòa Bình thẩm định và cấp phép hoạt động.
Cách đánh giá chất lượng quế
Xem màu sắc
Cạo bỏ vỏ ngoài, mài với ít nước nếu thấy ra chất trắng như sữa bò là tốt nhất. Trường hợp nước chảy ra màu trắng như sữa bò thì đây là loại vỏ quế tốt nhất. Còn nếu màu nước giống nước chè xanh thì là loại hai không phải quá tốt nhưng vẫn dùng được. Trong hợp nước chảy ra màu đỏ thì đó là quế loại 3 dùng không tốt.
Thử hương vị quế
Một cách khác là nếm thử miếng quế. Nếu thấy vị miếng quế ban đầu là ngọt cay sau đó đắng rồi vị cuối vẫn là ngọt cay thì đây là loại quế tốt. Loại này đem bào chế thuốc rất tốt.
Quan sát quế
Gọt qua vỏ và cắt đôi quế, nếu chỗ cắt mà trong như sáp, mịn và có đường “bạch chỉ phân du” thì đây là loại quế tốt. (Bạch chỉ phân du là sợi chỉ trắng xuất hiện thẳng).
Đánh giá lượng tinh dầu quế
Trong tây y, để xét chất lượng quế như thế nào thì cần xem lượng tinh dầu mà vỏ quế cho được. Nếu lượng tinh dầu ép ra mà nhiều thì hiển nhiên đây là quế tốt và ngược lại.
Cũng có thể đánh giá cảm quan theo các tiêu chí như quế khô, mùi thơm cùng chất dầu, vị cay hơi ngọt, vỏ nâu không vụn, nát âm thì được xem là quế tốt.
⮚ Xem thêm:
Ý kiến của bạn