Giảo cổ lam- cây thuốc quý

Bạn đã nghe nói đến cây giảo cổ lam? Bạn đã biết gì về cây thảo được này. Hãy cùng đọc nội dung bài viết để biết chi tiết hơn về cây thuốc quý này.

Giảo cổ lam

Giảo cổ lam là tên gọi lấy theo cách gọi của Trung quốc- Jiaogulan ( 绞股蓝) – dịch ra có nghĩa là cây xoắn màu xanh.

Ở việt nam giảo cổ lam được gọi là cổ yếm thuộc loại cây bổ đắng- tức đắng mà bổ dưỡng.

Ngoài ra giảo cổ lam cũng được gỏi dưới nhiều tên như: Thư tràng năm lá, dây lõa hùng, trường sinh thảo.

Giảo cổ lam thuộc chi Gynostemma, trong họ  bầu bí Cucurbitaceae. bao gồm dưa chuột, trái bầu và dưa hấu.

• Giảo cổ lam có thân như một cây nho leo, bám vào cây khác bằng tua.
• Hoa đơn tính khác gốc (cây đực và cây cái riêng biệt).

• Cụm hoa hình chuỳ mang nhiều hoa nhỏ màu trắng 2-3mm, các cánh hoa rời nhau xoè hình sao, bao phấn dính thành đĩa, bầu có 3 vòi nhuỵ, nở vào tháng 8 và tháng 9
• Quả của nó là một quả nhỏ tròn đường kính 5-8mm. Lúc đầu, quả có màu xanh đậm, sau đó gần chuyển dần sang đen.
• Các lá có răng cưa thường mọc theo nhóm 5 (như G. pentaphyllum ) mặc dù một số loài có thể có các nhóm gồm ba hoặc bảy lá. Về đặc điểm này mà giảo cổ lam còn được gọi phân theo các loại khác nhau như: Cổ yếm lá bóng (Giảo cổ lam 3 lá), Ngũ diệp sâm giảo cổ lam 5 lá, thất diệp đảm giảo cổ lam 7 lá.

Trên thực tế có đến 19 loài giảo cổ lam cùng chi, số lượng lá chét từ 3-9 lá. Danh sách thực vật bao gồm 34 tên thực vật khoa học xếp hạng các loài cho chi Gynostemma. Trong số 19 tên loài được chấp nhận.

Cơ sở dữ liệu trực tuyến: 19 loài giảo cổ lam cùng chi, số lượng lá chét từ 3-9 lá

Cây giảo cổ lam mọc ở độ cao 200 – 2.000 m, trong các rừng thưa và ẩm ở Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, Indonesia, Triều Tiên và một số nước châu Á khác. Ở Việt nam thì giảo cổ lam có ở các tỉnh ở phía bắc như Lào cai, Hà Giang, Hòa Bình, và có xuất hiện loại 3,5 7 lá chét. Dựa vào đặc điểm này mà ở nước ta có các loại giảo cổ lam sau:

Phân biệt theo số lá chét

• Giảo cổ lam 3 lá
• Giảo cổ lam 5 lá
• Giảo cổ lam 7 lá

Phân biệt theo vùng trồng

• Giảo cổ lam Hòa Bình
• Giảo cổ lam Sa pa

Công dụng của giảo cổ lam

Trong sách “Từ điển cây thuốc Việt Nam” cũng ghi lại công dụng của Giảo cổ lam với:

• 3 “chống” là: chống mệt mỏi chống lão hóa, chống u;
• 3 “giảm” là: giảm căng thẳng, giảm nám sạm da, giảm béo;
• 6 “tốt” là da dẻ tốt, sức khỏe tốt, ăn tốt ngủ tốt, tiêu hóa tốt và giúp tỉnh táo.

Cây Giảo cổ lam được biết đến nhiều nhất với mục đích sử dụng như một loại thuốc thảo dược. Giảo cổ lam thường được sử dụng như một loại trà thảo mộc, và cũng có sẵn như dạng viên nang.

Cho đến gần đây nó là một loại thảo mộc được người dân địa phương sử dụng chủ yếu ở vùng núi phía nam Trung Quốc và miền bắc Việt Nam. Nó được người dân địa phương gọi là “loại thảo mộc bất tử”, bởi vì mọi người trong tỉnh Quý châu- Trung Quốc, nơi trà thảo mộc giảo cổ lam được tiêu thụ thường xuyên, được cho là có một lịch sử tuổi thọ cao.

Video về công dụng giảo cổ lam

 ☛ Xem chi tiết: Liệt kê những tác dụng của giảo cổ lam

Hình ảnh cây giảo cổ lam

Hình ảnh khóm giảo cổ lam

Ảnh chụp cắt riêng 1 lá giảo cổ lam

1 nhánh giảo cổ lam

Nghiên cứu khoa học về giảo cổ lam

Thành phần hóa học chính của giảo cổ lam là flavonoit và saponin. Số sapoin của giảo cổ lam nhiều gấp 3 – 4 lần so với nhân sâm. Trong đó, một số có cấu trúc hoá học giống như cấu trúc có trong nhân sâm (ginsenozit). Ngoài ra giảo cổ lam còn chứa các vitamin và các chất khoáng như selen, kẽm, sắt, mangan, phốtpho…

Cây này còn được gọi là nhân sâm phương Nam hay nhân sâm 5 lá, mặc dù thực tế loài này không có họ hàng gì với nhân sâm đích thực. Cây này cũng được dùng ở Nhật Bản với tên amachazuru, ở Hàn Quốc với tên gọi dungkulcha và nhiều nước khác.

Ở Việt Nam, vào năm 1997 giáo sư Phạm Thanh Kỳ (Đại học Dược Hà nội) đã phát hiện cây giảo cổ lam trên núi Phan Xi Păng và được giáo sư Vũ Văn Chuyên (Đại học Dược Hà nội) xác định đúng là loại Gynostemma pentaphyllum. Ngoài ra, giảo cổ lam còn được tìm thấy ở một số địa phương thuộc vùng đồi núi phía Bắc.

Giảo cổ lam chữa bệnh gì?

Chất chống oxy hóa

Giảo cổ lam đã được tìm thấy để làm tăng sự biểu hiện của superoxide dismutase (SOD), một enzyme chống oxy hóa tế bào nội sinh mạnh mẽ. Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nó làm tăng hoạt động của đại thực bào, tế bào lympho T, và các tế bào lão hóa tự nhiên, và nó hoạt động như một chất ức chế khối u.

Adaptogen: Khả năng giải tỏa stress

Giảo cổ lam được biết đến như một chất thích nghi, là một loại thảo dược có uy tín giúp cơ thể duy trì cân bằng nội môi tối ưu. Thành phần hóa học của nó bao gồm Tritpenoit saponin gypenosides có cấu trúc chặt chẽ liên quan đến Ginsenosides có trong nhân sâm. Hầu hết các nghiên cứu đã được thực hiện từ những năm 1960 khi người Trung Quốc nhận ra rằng nó có thể là một nguồn hợp chất thích ứng không tốn kém, loại bỏ áp lực từ nguồn nhân sâm. Các hiệu ứng thích ứng có mục đích bao gồm điều hòa huyết áp và hệ miễn dịch, cải thiện sức chịu đựng, giải tỏa căng thẳng. Giảo cổ lam cũng được cho là hữu ích khi kết hợp với codonopsis cho độ trễ máy bay và bệnh độ cao.

Huyết áp

Tính chất thích nghi của gypenosides đã được tìm thấy để giữ huyết áp ở mức bình thường. Các nghiên cứu in vitro chỉ ra rằng Giảo cổ lam kích thích giải phóng oxit nitric trong các tế bào tim bị cô lập. Đây là một cơ chế được đề xuất mà nhờ đó Giảo cổ lam làm giảm huyết áp cao. Trong một nghiên cứu, gypenosides dùng cho những người bị tăng huyết áp cấp II cho thấy hiệu quả 82% trong việc giảm huyết áp, so với 46% đối với nhân sâm và 93% đối với indapamide (thuốc tăng huyết áp).

Cải thiện chức năng tim mạch

Các nghiên cứu trên động vật cũng như thử nghiệm lâm sàng trên người cho rằng Giảo cổ lam, khi kết hợp với các loại thảo dược khác, có tác dụng có lợi trên hệ tim mạch, tăng thể tích tim, mạch vành, và tim trong khi giảm nhịp tim, mà không ảnh hưởng đến huyết áp động mạch.

Giảm cholesterol

Nhiều nghiên cứu lâm sàng trong y học Trung Quốc đã chỉ ra rằng Giảo cổ lam làm giảm cholesterol huyết thanh , triglyceride, và LDL ( cholesterol “xấu”) trong khi tăng mức HDL(“tốt”), với tỷ lệ hiệu quả báo cáo từ 67% đến 93 % trên hơn 980 bệnh nhân bị tăng lipid máu.

Tiểu đường

Trà giảo cổ lam (Gynostemma pentaphyllum) đã được nghiên cứu trong một thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên ở bệnh nhân tiểu đường loại 2. Nó có thể có tiềm năng như một phương pháp điều trị hạ đường huyết để giảm lượng đường trong máu.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu

Một nghiên cứu quy mô nhỏ tìm thấy giảo cổ lam có thể là một điều trị hỗ trợ hiệu quả để điều trị chế độ ăn uống cho bệnh nhân có bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

☛ Xem thêm: Giảo cổ lam chữa bệnh gì?

Cách dùng giảo cổ lam

Cách dùng giảo cổ lam

Giảo cổ lam hay dùng ở dạng phơi khô pha trà nhất. Cách này được cho là phổ biến nhất, pha hoàn toàn đơn giản như uống trà xanh mà bạn vẫn hay pha. Cụ thể như sau:

Lấy 20 g giảo cổ lam khô cho vào bình thêm nước. Đun sôi cho ra ấm đợi ngấm và nguội để uống. Tra thêm nước nóng để dùng trong ngày. Dùng uống thay nước.

☛ Bạn thể xem chi tiết: Cách dùng giảo cổ lam đúng cách

Mọi thắc mắc chi tiết xin gọi tư vấn từ nhà thuốc.

Tài liệu tham khảo:

• Flora of China 19: 11–15. 2011. http://flora.huh.harvard.edu/china/PDF/PDF19/Gynostemma.pdf
• Cơ sở dữ liệu trực tuyến theplantlist: http://www.theplantlist.org/browse/A/Cucurbitaceae/Gynostemma/